Hebben die vrouwen Jezus wél gezien? een doorverteld verhaal Lucas 10:1-20

Soms vind je de inleiding op een Bijbelverhaal zo maar op straat en krijg je ook nog de kans om het verhaal door te vertellen.

Het effect van het doorvertellen van Bijbelverhalen

Vertellen over Jezus

Op een warme zomeravond staan wij buiten met de overbuurman te praten. Twee jonge vrouwen komen voorzichtig dichterbij. Mogen zij ons iets vragen? Hebben wij over Jezus gehoord?

Jazeker, wij zijn allemaal actief in de kerk: een ouderling-in-ruste, beamermachinist en kindernevendienstleidster.

Twee vrouwen

De vrouwen hebben een leertraject achter de rug waarbij ze de verhalen over Jezus gehoord hebben. Ze zijn zo blij, voelen zich zo door Hem geaccepteerd en ze zijn zo veranderd! En nu mogen zij dit gaan doorvertellen in ons dorp. Als afsluitende activiteit van hun opleiding.

Ze hebben geen eten mee genomen, geen slaapplaats geregeld en vertrouwen er op dat ze daar in voorzien worden.

Bidden

Willen wij dat zij ergens voor bidden? Want Jezus geeft kracht door het gebed. Wij kennen een mens die ziek was en nu genezen is en we delen onze verhalen.

Jullie lijken wel leerlingen van Jezus door zo van deur tot deur te gaan. Dát ga ik aan de kinderen vertellen wanneer Lucas 10:1-20 op het rooster staat, zeg ik.

Kindernevendienst

In de kindernevendienstruimte is met veel mens-erger-je-niet pionnen goed uit te beelden hoe Jezus zijn leerlingen 2 aan 2 de wereld in stuurt.

Als we napraten over het Bijbelverhaal komt de vraag: hebben die vrouwen Jezus wél gezien?

Pasen

En zo is het midden in de zomer weer Pasen. Wat een mooi effect van het bezoek van die twee vrouwen aan ons dorp.

Effect

In de misschien 10 minuten waarin buren en vreemdelingen elkaar spraken, gingen we onverwacht de diepte in. Een geloofsgesprek met onbekenden.

Zelf vertel ik over onze ontmoeting in de kerk en misschien dat de aanwezigen het op hun beurt óók weer doorvertellen. Tijdens het koffiedrinken na de kerkdienst praten de grote mensen er al vast onderling over.

Doorvertellen

Het goede nieuws verder vertellen. Zo ging het toen. Zo gaat het nu, Andrea

Supermarkt

Later in de week spreekt iemand me aan in de supermarkt. De vrouwen kregen bij haar gezin onderdak. En ze hebben veel gepraat en gebeden. De kring in het water wordt steeds groter.

Meer informatie

Bron afbeelding: Ripple effect on water, commons.wikimedia.org (2009) door Sergiou Bacioiu https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ripple_effect_on_water.jpg Gepubliceerd onder CC BY 2.0

Read Full Post »

Hoe ging dat dan? Ik hoor nooit iets van God : kinderen die vragen stellen

Kinderen kunnen hele goede vragen stellen. Dat weet ik natuurlijk al langer dan vandaag. En wat mij betreft is de kindernevendienst ook een plek waar je dat kan doen.

Wanneer ben je een koning?

Daar is de communicatie tweerichtings verkeer. Je mag zeggen wat je niet begrijpt. Uitspreken wat je opvalt. Het geeft niks als de kindernevendienstleidster goed moet nadenken voor ze hakkelend en naar woorden zoekend antwoord geeft.

Wat weet het kind

Vanmorgen begon het meer andersom. Om meer te weten te komen over de kennis en achtergond van een 10-jarige vakantiegast, stel ik de vragen. Samuël 5:6-16 is de bijbelvertelling van vandaag.

• Als ik deze kroon op mijn hoofd zet, ben ik dan een koningin?
• Hoe word je koning?
• Hoe zit het bij God, hoe weet je dat je koning bent?
• Wat is een profeet?

Omgedraaide rollen

Na het lezen van het verhaal over David die koning is geworden, zijn de rollen omgedraaid.
Het kind stelt de vragen.
En de ene reactie roept de volgende vraag op.

• Wanneer gebeurde dit verhaal?
• Wat was de hoofdstad van Israël toen het nog niet Jeruzalem was?
• Wat is er nu zo bijzonder aan koning David, waarom staat nu zíjn verhaal in de bijbel?
• Hoe deed David dat dan met God? Ik hoor nooit iets als ik bid.
• Wat heb jíj dan deze keer van dit bijbelverhaal geleerd?

Uitgestelde vragen

Als je een grote groep kinderen hebt en je hebt er een aantal vrije, leergierige onderzoekers bij, dan kan het zijn dat je de stortvloed aan vragen en overpeinzingen wil regulieren. Er zijn kindernevendiensten waar je je vraag niet hardop stelt maar op een briefje schrijft. Dat briefje gaat in een pot en ná de lezing/vertelling worden ze besproken.

Diepgang

Jij had vanmorgen meer diepgang dan op menige gemeenteavond, reageert iemand als ik tijdens het koffiedrinken vertel van deze prachtige ontmoeting met een 10-jarige.
Zijn er naast een kindernevendienst nog meer plaatsen waar een kind dit soort vragen kan stellen én antwoorden krijgt?

Meer informatie

Ook geschreven over vragen stellen:

• Vragen stellen in de tempel anno 2013
• Dat vragen we aan de dominee

Bron foto: collectie Andrea

Read Full Post »

Als jullie eens wisten van die ene

Super, denk ik een tijd geleden tijdens de kindernevendienst. Het aanwezige kind geeft een reactie op een vraag. Een prachtig antwoord waaruit blijkt dat het kind én de bijbelverhalen kent én een diepere betekenis. Wauw.

Ik vind het een kado. Een geschenk voor onze gemeente waar ik veel bezorgde mensen hoor tijden het koffiedrinken: Er was maar één kind vandaag en het gebeurt zo vaak dat er geen een is.

Maar mensen, als jullie een wisten van die ene! Het was super vanmorgen in de nevendienst, Andrea.

Zaad

Bron foto: wikimedia.

Read Full Post »

Is dit wijsheidsliteratuur voor kinderen?

Kan je abstracte begrippen bespreken met kinderen? Onderwerpen zoals: almachtig. Wellicht kom je een eind met behulp van het boek: De almacht van de boktor / Toon Tellegen, illustraties van Mance Post. Als ik het werk lees word ik er helemaal enthousiast over. Wat een geweldig boek.

Voorzijde boek: De almacht van de boktor / Toon Tellegen en Mance Post

Het boek begint met de boktor die alles kan maken. Deze almachtige wordt dan ook helemaal gek gezeurd door de andere dieren. Dit lijkt mij een prima inleiding op een gesprek met kinderen van een jaar of 11 of 12. Want misschien vertelt het verhaal wel over God. In meer verhalen wordt de lezer deelgenoot van de gedachten van de boktor. Dat levert stof tot nadenken.

Wijsheidsliteratuur

Ik weet niet of de verhalen bedoeld zijn om er godgeleerdheid en deugd mee over te brengen. Een gedeelte kan je er wel voor gebruiken, denk ik. Wat mij betreft vormt dit boek een waardevol uitgangspunt voor een goed gesprek over een aantal abstracte begrippen. Bovendien kan je enkele onderwerpen kan je ook aan bijbelverhalen koppelen.

Het taalgebruik rechtvaardigt het label literatuur. Tellegen schrijft prachtig. Hij speelt met betekenissen van begrippen, maakt woordgrapjes en hij noteert schitterende conversaties.
En wijsheid? Zijn de verhalen te vergelijken met bijbelboeken Job, Spreuken en Prediker? Misschien wel.

Vallen moet, in het leven

Neem nu het volgende verhaal. Een olifant wil in een boom kunnen klimmen waar hij niet uit kan vallen. Als de boktor zo’n boom gemaakt heeft, voelt de olifant zich echt gelukkig. Maar aan het eind van de dag wil hij uit de boom. Dan merkt hij dat hij zich er niet uit kan laten vallen. De olifant stelt dan vast dat vallen er toch bij hoort.
Ik vind het een prima verhaal om aan de kinderen mee te geven bij het groter worden. Maar je kunt er ook de menselijkheid van Abraham of David mee illustreren. Hoe zij na een misstap verder gingen in het leven.

Enkele onderwerpen

• accepteren van jezelf
• niet meer willen denken
• nee zeggen
• inzicht
• gezamenlijk vocabulair, de ander begrijpen
• schaamte / zelfingenomenheid (Adam en Eva)
• (uit-)sterven (laatste zondag kerkelijk jaar)
• gevoelens hebben

De verhalen zijn vrij kort. Van 1,5 pagina tot 4 bladzijden.
Zie jij mogelijkheden om dit boek in te zetten bij het christelijk jeugdwerk?

Meer informatie

• Vind het boek in een bibliotheek
• Over Toon Tellegen
• Wat is Wijsheidsliteratuur
• Dirk van der Harst wordt geïnspireerd door een ander boek van Tellegen: De eenzaamheid van de egel. Deze voorstelling voor de jeugd is te zien en te horen op het Zeeland Nazomerfestival, 31 augustus 2013.

Read Full Post »

Dwarsverbanden voorkomen instorten : startdag jeugdwerk

Niet alleen de kindernevendienstleiding heeft een volle agenda. Het aantal kinderen dat komt naar de startdag van het jeugdwerk valt tegen. In één dorp is vandaag een concurrerende clubbijeenkomst. Jongeren die wij normaliter verwachten gaan dáár naartoe. Er is de mededeling dat de Nacht Zonder Dak niet doorgaat. Wegens te weinig aanmeldingen.
Maar we geven niet toe aan somberheid. We zien terug op een geslaagde middag en avond. We boffen dat we de Boshut als locatie kunnen gebruiken en het is fijn nazomerweer.

Hebbes: Ringlopen tijdens startdag jeugdwerk 2012

Genietende kinderen

Wat hebben de kinderen genoten. Ik merk dat ik daar zelf veel energie van krijg. Er is fanatiek getimmerd, geboord en gezaagd. De kinderen worden daarbij liefdevol begeleid, dat kan ik niet anders omschrijven. Een jongetje heeft er een enorme lol in om met een handboor gaten te maken. Meer is niet nodig voor hem. Andere mannen beginnen aan een groot bouwwerk van pallets en ik moet even aan Noach denken. Ze bouwen een hut met een soort veranda en trap om er boven op te staan. De vaders en predikant die het getimmer begeleiden vinden de constructie te gammel. Dwarsverbanden hebben ze nodig voor de stevigheid. De jonge timmermannen kunnen dat vandaag leren.

Workshop koekjes versieren

In de keuken worden koeken versierd. De zoetigheid is al van verre te ruiken. Oudere jongeren helpen hierbij en dat komt heel goed van pas. En dat ene kind met een allergie? Ze neemt haar eigen koekjes mee en kan zo meedoen met de rest. Deze workshop is allebei de keren vol.

Workshop schilderij maken met dingen die je vindt op het strand

Creatieve workshops

Twee creatieve workshops worden buiten gehouden: een schilderij maken van dingen die je op het strand vindt en leistenen versieren. Zijn dat nou dezelfde soort leistenen die ook op het dak van de kerk liggen? Tijdens het schilderen, tekenen, plakken wordt er gepraat, ontmoet men elkaar.

Tussendoor spelletjes

Tussen de workshops door kan je ringsteken, sjoelen, reuze twister spelen, kado uitpakken met mes en vork als je zes gooit en er is een watertafel om eendjes uit te vissen.

Ontmoeting

Één van de doelstellingen voor deze kerkelijke activiteit is ook ontmoeting. Niet alleen van de kinderen maar ook van de ouders en grootouders. Ook ouders van hele jonge kinderen zijn uitgenodigd; en ze komen.

Hunkering naar Inhoud

Ik ontmoet iemand met een heel sterke hunkering naar echte, inhoudelijke, gesprekken. Aan het begin van het seizoen lijkt hij nu al moe vergaderd. Waarom vertellen wij elkaar niet waar we kracht uit putten? Zeg de ander waar Jezus aanwezig is in je leven. Vertel welk kerklied, welk bijbelverhaal je door moeilijke tijden heen helpt. Ik proef een verlangen naar spreken over de kracht van het geloof. Geïnspireerd thuiskomen van een vergadering in het kerkenwerk.

Losgelaten gewoonte: bijbellezen

Even later spreek ik een mevrouw bij het grote electrospel, een (moeilijke) bijbelkwis. Mijn gesprekspartner is niet bijbelvast; ze leest niet meer uit de bijbel. Ze gaat wel naar de vormings- en toerustingsavonden waarin bijbelverhalen uitgediept worden. En dat vindt ze erg boeiend. Ze is ook actief in de kerkenraad maar bijbellezen.. Ja, in het verleden, als de kinderen nog klein zijn, dan is die gewoonte er wel. Nu al jaren niet meer.

Toneelspelen voor jongeren

’s Avonds blijkt dat er toch 5 jongeren interesse hebben in een workshop toneelspelen. Dat is voor 6 mensen improviseren; de workshopleider last de activiteit met plezier in.

Samen afronden

Met vereende krachten wordt afgebroken, opgeruimd en schoongemaakt. Een ontbrekende sjoelschijf, twisterdraaischijf en frietopscheplepel houden ons lekker bezig.

Bemoedigende start

Met een deel van de gemeente zo samenzijn, al doende elkaar ontmoeten, is goed. Erg goed. Dwarsverbanden zijn gelegd. Niet alleen bij het bouwwerk, ook tussen de mensen. Een zinvolle start voor het nieuwe seizoen.

Read Full Post »

Heb je al iets van de nieuwe werkvormen toegepast? : geloofsgesprek met Pasen

Heb je al iets van de nieuwe werkvormen toegepast? Ik wel. Met succes.
Kort geleden krijg ik een e-mailbericht met die vraag.
Nieuwe werkvormen toepassen? Want ja, een inspirerende dag bijwonen rond christelijk kinderwerk en jeugdwerk is één. Er vervolgens iets mee doen is twee.

Stap 1: Voorbereiding

Met Pasen wil ik een poging doen om de aangereikte materie toe te passen in de praktijk. Ik ga proberen te praten over de betekenis van Pasen. Een proefballonnetje bij een volwassene leert al dat het niet makkelijk zal zijn. Dat is nog geen reden om het niet met kinderen te proberen.

Stap 2: Symbolen verzamelen

In de loop van de week verzamel ik allemaal voorwerpen die iets te maken hebben met Pasen : paaseitjes, afbeeldingen van opstandingsschilderijen, bloembol, gele tulpen, matzes. Een leeg kruis past hier ook bij. Dat lijk mij persoonlijk te moeilijk, dat doe ik niet.

Wat doet jou het meeste aan Pasen denken?

Stap 3: Vraag stellen

Wat doet jou het meeste aan Pasen denken?
Natuurlijk doen paaseitjes je aan Pasen denken, daar is weinig tegen in te brengen. Ik ga meer in op de antwoorden die ik beter kan gebruiken. De matzes worden niet zomaar door het kind gekozen. Ik heb haar gezien tijdens de viering op Witte Donderdag. En ze legt aan ons uit wat de relatie met Pasen is. Het kind dat het opstandingsverhaal kiest, is korter van stof.

Stap 4: Verdiepen

Voor de zekerheid vraag ik het nog even na. Op school hebben jullie het deze week toch wel gehad over wat er gebeurd is in de lijdenstijd? Nee hoor, is het antwoord. Ik ben verbaasd en gebruik de bijbel voor jongeren om Johannes 20 te vertellen. Er zijn immers meerdere versies van het opstandingsverhaal. Zo hebben we in deze groep allemaal hetzelfde verhaal voor ogen.

Verwoorden en verbeelden is moeilijk

We bedenken hoe bijzonder het moet zijn geweest om het graf leeg aan te treffen. Maar verwoorden wat je denkt dat er gebeurt zou kunnen zijn is erg moeilijk. Te moeilijk. Maar het prikkelt de kinderen wel.
Ik geef aan dat zij niet de enigen zijn die deze vraag moeilijk vinden. En dat wordt bijvoorbeeld zichtbaar in de kopieën van schilderijen van opstandingsverhalen die ik heb meegenomen.
Nu werk ik in een hele grote bibliotheek. Daar is een aardige verzameling boeken over christelijke schilderkunst. Ik vind veel schilderijen uit de lijdensweek: de kruisiging, het verraad van Thomas. Schilderijen van de opstanding zijn er bijna niet. Maar de tieners begrijpen wel waarom dat zo is. Ook de schilders vinden het moeilijk. Hoe verbeeld je nou de opstanding? De meeste kinderen vinden het gedetailleerde schilderij het beste passen bij het voorgelezen bijbelverhaal. De modernere schilderijen zijn letterlijk en figuurlijk te vaag.

Engelen tonen windselen

Blijdschap om nieuw leven

Wat Jezus’ nieuwe leven met (andere) mensen doet, herkennen de kinderen: de blijdschap. Dat de predikant het in de kerk had over Adama had past bij Pasen. God blaast de nieuwe mens leven in. Maar dat wij die blijdschap uiten met de muziek, nee, dat herkennen ze absoluut niet. Op het moment dat we het over de muziek hebben horen we de gemeente zingen. Een trompet voert prachtig de boventoon boven een volle kerk. Maar muziek in de kerk is volgens de kinderen per definitie droevig. Aan deze trompet vinden ze niks feestelijks. Ik waardeer hun eerlijkheid.

Verwerk klei tot nieuw leven

Ik heb ook nog een spiegelverhaal uit Bonnefooi voorbereid. Maar het bovenstaande gesprek duurt wel een kwartier. Ik besluit om dat maar niet meer te vertellen. We hanteren een strak tijdschema; er volgt immers nog een tweede paasdienst.
De verwerking doen we in de ruimte waar de kleinere kinderen zijn. De kinderen mogen bloemen maken of “iets van nieuw leven” kleien. Dat wordt in de tuin gelegd. Het onderstel van de paraplubak is omgetoverd tot tuin. De opdracht voor de oudste kinderen wordt met opzet vrij geformuleerd.
Als de kinderen na de dienst hun kleiwerk weer ophalen is er één meisje dat tegen me zegt; goede paasdagen. Dank je wel. Jij ook goede Pasen!

Vragen

Tijdens de voorbereiding heb ik heel wat vragen. Er zijn twee deskundigen die mijn vragen geduldig, uitgebreid en enthousiast beantwoorden:

1. Ten eerste Henk Kuindersma. Hij gaf op JOPcoachlive de workshop geloofsgesprekken met kinderen. Hij geeft een suggestie voor de volgorde, opbouw in stappen van deze kindernevendienst.
2. En Alfard Menninga. Deze JOPcoach heeft verslag gedaan van de conferentie kindertheologie. Net als Kuindersma geeft hij aan:
• Laat de kinderen zelf vragen stellen en antwoorden bedenken;
• Leg er iets naast;
• Laat ze daarop reageren, nieuwe vragen stellen en nieuwe antwoorden bedenken.

Terugblik kindernevendienst Pasen

En wat vind ik zelf, hoe is deze kindernevendienst verlopen? Door deze aanpak bevind ik mezelf ook op nieuw terrein. Dat voelt minder vertrouwd dan anders. De kinderen vinden het duidelijk moeilijk maar toch zie ik vonken van herkenning en begrip. Ik hoop dat het goed is dat de kinderen op deze paasmorgen aan het denken zijn gezet.

Naschrift 16 december 2011 : Wat betekent Pasen voor jou?

Deze blogtekst is in JOP coach magazine nr. 5 (december 2011) verschenen als : Wat betekent Pasen voor jou?
In hetzelfde nummer staan werkvormen bedacht door Kirsten Alblas:

• Intro: waar denk je aan bij Pasen?
• Paasverhaal vertellen
• Paasverhaal uitspelen
• Muurtekening maken
• Afsluiting

Read Full Post »

Geloofsgesprekken met kinderen

JOP coach live 2011 biedt ook een workshop geloofsgesprekken met kinderen. Hij wordt gegeven door Henk Kuindersma, een godsdienstpedagoog. Met een goed opgebouwde presentatie neemt hij ons mee langs onderwerpen die horen bij theologiseren: nadenken en praten over theologische vragen en onderwerpen. Dat doe je als volwassene om te weten, denken en begrijpen te herwaarderen. Om te leren en nieuwe inzichten te krijgen. Dat geldt ook voor kinderen.

Onbedoeld kwetsen

Zelf ben ik best wel bang om onbedoeld de kinderziel te kwetsen en geloofsvertrouwen te beschadigen. Dat kan zo maar gebeuren. Door wat je zegt, doet of juist níet zegt of doet. Maar dit soort overwegingen komen in deze workshop niet ter sprake.
Dat kinderen hun eigen gedachten hebben over God is geen nieuws, voor mij althans.

Geloofsgesprek

Een geloofsgesprek kan zo verlopen:

• onderwerp
• voorgedachten (waar denkt een kind aan?)
• als leiding kan je informatie toevoegen
• en proberen om samen met het kind het begrip/onderwerp verder in te vullen

Doseren

De spreker geeft wel de tip om in een kindernevendienst het behandelen van het onderwerp te doseren. Als je er te veel bijhaalt, kunnen kinderen geen goed eindbeeld maken. Het kind wordt overladen en eigenlijk mis je het doel van de knd.

Begrip van inhoud komt vóór symbolische betekenis

Het invullen van bijbelse beelden en christelijke symboliek is soms moeilijk. De taal van de bijbel is uit de Middellandsezeeomgeving. Als je niet weet dat vader adelaar onder het kind vliegt om het op te kunnen vangen? Dan ontgaat je toch een deel van het lied: Lof zij de Heer. Heeft u uit licht als op adelaarsvleuglen geheven. Om maar een voorbeeld te geven.

Met kinderen kan je benoemen:
God lijkt niet op een adelaar want: God is geen roofdier
En: God lijkt wel op een adelaar want: hij laat ons nooit vallen
Maar als je zo met kinderen wil praten, dan moet eerst zelf wel op deze manier over het onderwerp nagedacht hebben. Dat doe je niet even op zaterdagavond, althans, de meeste mensen niet.

Treedje hoger

De rol van de kindernevendienstleiding kan zijn om het kind een treedje hoger te helpen. Bijvoorbeeld bij het verhaal van het gevecht van Jacob bij de Jabbok : weet je dat Pniël betekent: strijder met God? Zo heeft Jacob na afloop die plaats immers genoemd.

Bijbelse basiskennis vervluchtigt

Kuindersma constateert wel een beetje bedroefd dat de basiskennis van de bijbel vervluchtigt. Als je de betekenis van Pniël niet weet, kan je het kind ook niet verder helpen met de vraag: met wie vocht Jacob bij de Jabbok?

Verwerking adelaar

Ik vind de verwerkingen van Kleur in de kerk niet altijd even bruikbaar. Maar we hebben het een keer over: dicht bij God. Daar hoort als verwerking een grote en kleine adelaar bij. De grote vliegt onder de kleine. Deze verwerking illustreert het beeld van de adelaar perfect. Het is duidelijk hoe de adelaar zijn jong los laat gaan. Deze verwerking ondersteunt het beeld.

Symboliek adelaar is met deze verwerking uit te leggen

Verwonderen & ontdekken

In het boek verwonderen & ontdekken : vakdidactiek godsdienst voor het primair onderwijs staat meer over geloofsgesprekken. Er is zelfs een website verwonderen en ontdekken bij dit boek gelanceerd. Een aantal onderdelen is te gebruiken zonder toegangscode.

Naschrift 28 oktober 2012

Zie ook document: Van kindervragen naar kindertheologie: een introductie van een nieuwe godsdienstpedagogische aanpak / Henk Kuindersma

Read Full Post »