Kinderen en de kerkdienst: een overzicht van nieuwe initiatieven

Hoe besteed je aandacht aan de kinderen tijdens de kerkdienst? Soms denk ik dat wij maar ouderwets bezig zijn door kindernevendienst aan te bieden. Want er zijn zo veel andere initiatieven in 2015.

Waarom deze initiatieven

• Misschien dat een deel van deze veranderingen wordt ingezet omdat er ’s zondags bijna geen kinderen meer naar de kerk komen.
• Of vanwege een diep verlangen naar het uitdragen van de bijbelse boodschap. Meer op een missionaire manier, anders dan de traditionele.
• Sommige werkende ouders zien hun kinderen zo weinig doordeweeks, op zondag willen ze graag samen vieren. Als gezin. Daar zoekt men nieuwe vormen voor.
• Is het de tijdgeest?

Missionair

Het is een feit dat er veel ontwikkelingen zijn. Nieuwe, inspirerende manieren om bijbelverhalen in de kerk aan kinderen te vertellen. Het begint bij een idee, een zusterkerk neemt het over en zo groeien zelfs nieuwe missionaire bewegingen.

Na afloop van een kindernevendienst

Een overzicht.

Aanvullingen zijn van harte welkom.

Kliederkerk

Voor kinderen van 0 tot 9 jaar met hun papa’s, mama’s, opa’s, oma’s Ze komen bij elkaar rondom een bepaald thema.
De kliederkerk bevat:

• creatief kennismaken met bijbelverhalen.
• samen vieren
• samen eten

Een kliederkerk duurt ongeveer 2 uur.
Er zijn kerken waar de kindernevendienst gestopt is wegens gebrek aan belangstelling en het elke maand kliederkerk is. Drukbezocht en gewaardeerd.
Website: kliederkerk.nl of lees een uitgebreidere inleiding op kliederkerk.

Aanvulling door kliederkerk Nederland:
Kliederkerk is voor jong en oud, niet alleen voor 0-9 jarigen en hun ouders en grootouders. Kliederkerk is gebaseerd op Messy Church.

Zie ook blogtekst: Hoe het is om een kliederkerk mee te maken.

Kerk op schoot

Kerk op schoot is een bijzondere viering, om de allerjongsten in de gemeente meer te bieden dan alleen de crèche.
Zoals de naam al zegt: de kinderen mogen lekker op schoot blijven zitten tijdens de viering.
Kerk op schoot bevat:

• een bijbelverhaal
• zingen over het bijbelverhaal
• iets om te zien, te doen en te voelen dat te maken heeft met het vertelde

Voor kinderen van 0 tot 4 jaar en hun ouders en grootouders
Website: kerkopschoot.nl

Godly play

Bij godly play worden bijbelverhalen sober en authentiek verbeeld met behulp van spelmateriaal.
Kinderen maken kennis met heilige verhalen, gelijkenissen, stilte en liturgische verhalen. Zij kunnen zo de betekenis ontdekken voor zichzelf en anderen.
Een godly play bijeenkomst kan 3 kwartier tot 2 uur duren. Het kent de volgende onderdelen:

• welkom
• voorbereiden op het verhaal
• bijbelverhaal vertellen
• verwonderingsvragen stellen
• verwerking
• feestje
• afscheid

Het godly play verhaal wordt meestal op een ander moment verteld dan tijdens de kerkdienst. De vertelmethode kan ook gebruikt worden tijdens de kindernevendienst.
Meer informatie godlyplay.nl en een aantal blogteksten over godly play.

Er zijn gemeenten waar men is gestopt met het aanbieden van kindernevendiensten omdat er geen kinderen meer kwamen. Nu er elke 6 weken een godly play verhaal wordt aangeboden komen de kinderen wel.

Vormen die al langer bestaan

Het gevaar van een overzicht is incompleetheid. Bij deze toch een poging om vormen op te sommen van kinderen en/in de kerkdienst die al langer bestaan.

Tassen of boeken uitdelen

Er zijn gemeenten waar kinderen de hele kerkdienst met de volwassenen samen vieren. Ze kunnen dan een boek lezen / doorbladeren. Of er is speciaal materiaal verzameld in een tas. Er zijn ook gemeenten waar de kinderen een kerkboekje kunnen invullen.
In dit kader wordt ook weleens preekbingo gespeeld met de kinderen.

Kind-school-gezinsdienst, jeugddienst of gezinsdienst

Bij deze vorm is vaak de hele kerkdienst aangepast aan de kinderen.
Met veel creativiteit en originaliteit worden deze diensten gehouden. Bij de ene gemeente gebeurt dit één keer per jaar, terwijl anderen veel vaker zo’n aangepaste dienst houden.

Diensten voor kinderen met een lichamelijke of geestelijke beperking

Voor kinderen met een lichamelijke of geestelijke beperking worden extra, aangepaste diensten georganiseerd. Zo gebeurt het in ieder geval op Walcheren. Natuurlijk zijn ze ook welkom tijdens de gewone diensten.

Voor speciale kinderen wordt er soms een snoezelviering georganiseerd. Een voorbeeld van een uitnodiging voor een snoezelviering.
Sommige kindernevendienstmethoden bieden materiaal aan voor dit soort vieringen.
Meer lezen in boek: Geloven in inclusie : over zingeving en participatie van mensen met een verstandelijke beperking.
Er zijn ook kindernevendiensten op maat voor kinderen met een beperking.

Zondagsschool

Een tijdje geleden ben ik bij een vergadering met jeugdwerkers en kindernevendienstleiding. Ik zeg dat ik soms denk dat wij maar ouderwets bezig zijn met onze kindernevendienst. Nee hoor, zegt een andere jeugdleider. Wij kennen nog geen kindernevendienst. Onze kinderen gaan op zondagmiddag één uur naar de zondagsschool. Die bestaat al jaren en de kinderen komen graag.

Dankbaar

En alle hierboven genoemde vormen kennen hun eigen specialisten en deskundigen. Allemaal vrijwilligers die kinderen vertrouwd willen maken met bijbelverhalen.
Daar zou je zomaar dankbaar van worden, Andrea.

Bron foto: eigen collectie.

Read Full Post »

Talent wordt zichtbaar in een schooldienst

Er zijn vele wegen die naar Rome leiden. En vele manieren om een schooldienst vorm te geven. Of een KGS dienst of een school-gezin-kerkdienst zoals ik van mijn medetwitteraars leer.
Zo gebeurde het vanmorgen bij ons:

• Schoolkinderen delen liturgieën uit.
• De organist put zich uit in een hele reeks christelijke kinderliedjes.
• Na binnenkomst kerkenraad: mededelingen worden voorgelezen
• Welkom plus bemoediging door predikant
• Drempelgebed
• Zingen
• Gebed voor de nood van de wereld door 3 kinderen
• Loflied: gezang 444 vers 1 en 2
• Inleiding op het thema: vriendschap is geluk hebben
• 3 kinderen lezen elfjes voor: gedichtjes in 11 woorden
• 3 kinderen vertellen het verhaal van de man door het dak na. In eigen woorden. Wij zien gescande tekeningen over Marcus 2: 1-12
• We zingen: Vier mannen en een zieke vriend
• De dominee vertelt over de man die door het dak zakt en het dorp van troost (Kapernaüm)
• We zingen gezang 408
• Kinderen uit groep 1 tot en met 4 zingen: een geluksliedje
• 3 kinderen lezen elfjes voor
• Een zuidafrikaanse predikant vertelt wat ubuntu is
• We zingen: tollen van geluk
• we danken en bidden het onze vader
• Kinderen vertellen waarvoor gecollecteerd wordt
• Kinderen helpen met collecteren, wij zien ondertussen dia’s uit Zuid-Afrika
• We zingen: ga op weg
• We krijgen de zegen en zingen Amen
• We krijgen hartjes met een wens, die de kinderen gemaakt hebben

Versierde kerk
De kerkzaal hangt vol met prachtige tekeningen van het verhaal van de man die door het dak tot vlak voor Jezus gebracht wordt. En de brancard staat duidelijk zichtbaar tegen de muur.

Méér kinderen dan gehoopt
Wat zijn er lekker veel kinderen. Je merkt het al door de fietsen die buiten staan. In de rij voor ons zitten heel wat kinderen. Jong nog. Eén begeleidster zie ik steeds met frons op het voorhoofd en een vinger voor de lippen naar de kinderen kijken. Ach mevrouw, u hoeft niet zo streng te zijn hoor. We zijn blij dat de kids en u er zijn. Een meisje houdt de hand vast van mama. Mama past niet meer in haar rij maar zit achter haar. Gelukkig zie ik later in de dienst dat kinderen op schoot komen zitten.

Kinderen kennen de nood van de wereld
Het gebed voor de nood van de wereld is prachtig. Gemaakt door 3 jongens.
“God, onze HEER
Wij bidden om uw zorg
Voor mensen die het moeilijk hebben
Voor de landen waar dictators aan de macht zijn
En de mensen die daardoor lijden”

Ouderwetsche berijming
Het valt me nu pas op dat de berijming ouderwets is van gezang 444: Grote God wij loven U. “Die Gij waart ten allen tijd”. Zou dat erg vreemd zijn overgekomen bij mensen die zelden een eredienst bijwonen?

Vertel in je eigen woorden
De kinderen van groep 7 en 8 hebben op school een navertelling van Marcus 2: 1-12 gehoord. Dat verhaal hebben ze in hun eigen woorden naverteld. Het is schitterend om te horen.
“In het dorp is het super druk. Alle straatjes stonden vol met nieuwsgierige mensen. “Mogen wij er langs?” schreeuwt Ruben [één van de vier vrienden]. We hebben hier een gehandicapte. Niemand deed een stap opzij. “Stil” zei iemand die vlak bij Ruben stond. “Ik kan Jezus toch niet verstaan als jij zo schreeuwt. Jezus zegt net wat over naastenliefde””.

“Eerst kwam er wat klei naar beneden. Daarna stro en kalk en toen zag Jezus vier gezichten in het gat in het dak. En daarna zag hij een mat naar beneden komen. De mat lag voor Jezus’ voeten. “Wat een bende” zei een man. Het hele dak was kapot. “Goed gedaan jongens!” zei Jezus. Jullie doen veel moeite voor een mens.”

Geen kindernevendienst, wel ander beweegmoment
Er is geen kindernevendienst. De kinderen hebben niet even een moment om op te staan, te bewegen, te praten. Als ik zo naar de kleintjes in m’n buurt kijk denk ik dat ze niet veel oppikken van de preek. Als je 4 jaar bent duurt ook een korte preek lang. De kinderen gedragen zich fantastisch en het loop en beweegmoment komt wat later. Dan zingt groep 1 tot en met 4 voorin de kerk een liedje: het kriebelt in je zij.

Gewoon kinderliedje
Even later wordt er ook geklapt en geswingd op het volgende kinderlied.
Het zijn geen christelijke liedjes. Dat vind ik jammer en een gemiste kans. Aan de andere kant was het wel een moment waarop ook vaders en moeders van harte meezongen en meeswingden. Zij hebben daar zeker weten van genoten.

We collecteren voor dit lekke dak.
Bron foto kerk Uitsig: PKN gemeente Beverwijk

Collecteren voor het dak van de kerk
Het is een goed idee om kinderen te laten vertellen waarvoor we collecteren. Ondertussen zien we dia’s uit Zuid-Afrika.
Het dak van de kerk in Uitsig is verroest.
Al surfend kom ik terecht op de prachtige website van de PKN-gemeente in Beverwijk. Google heeft in z’n archief nog informatie over een project dat zij in 2008-2009 hebben gedaan. Voor dominee Simon uit Uitsig. Toen is er een garage verbouwd tot kindernevendienstruimte.

Creatieve kinderen
Het is moeilijk kiezen wat mij nou het meeste raakt in dit uur.

• Dat er onverhoopt zo veel kinderen waren? Ik schat zo’n 35. Met hun begeleiders, vaders, moeders, opa’s en oma’s.
• Misschien dat Jezus een echt mens wordt in de navertelling. Het verhaal leeft. Dat hebben de kinderen enorm goed gedaan.
• Maar ook het gebed voor de nood van de wereld is heel mooi samengesteld.
• En dan de efjesgedichten..

Hmm. Misschien kunnen we in de kindernevendienst deze creatieve talenten eens wat meer aanspreken. De tekentalenten spreken we immers al vaak genoeg aan.

Read Full Post »

Schoolviering in de kerk : genezing van een verlamde man

Schoolviering
Dat is nu toch ook weer frappant. In de Kind op Zondag Jaargang 79, nr. 3, 2 januari tot en met 9 maart 2011 staat op pagina 10 – 12 een schoolviering uitgeschreven. Het onderwerp is de gelijkenis van de verloren zoon.

Verlamde man door gat in dak
Ook wij kijken uit naar een kerkdienst met medewerking van de basisschool. Het thema is: vriendschap is gelukhebben. Centraal staat: het verhaal van de verlamde man die door een gat in het dak tot voor Jezus gebracht wordt.

Kinderachtig
Vroeger vond ik schooldiensten altijd vervelend. Een hele dienst wordt je aangesproken op kinderniveau, tot en met de overdenking aan toe. Dáár kan ik geen hele week op teren, dacht ik egoïstisch.

Ruimte voor kinderen
Nu verheug ik me erop. Sinds wij in het dorp wonen kan ik me geen schooldienst herinneren. Eindelijk gaat het dan toch gebeuren. Het is goed dat we als kerkgemeenschap de kinderen de ruimte geven. Voor één keer in de vorm van een hele dienst.

Alle kinderen welkom
Alle gezinnen met één of meerdere kinderen op de protestants-christelijke basisschool in het buurdorp zijn uitgenodigd. Stel je toch eens voor, het zou kunnen dat er 100 kinderen komen. Dat zou fantastisch zijn. Dat is nog eens een ander aantal dan de 4 kinderen die er de laatste zondag waren. Het rumoer, gewriemel en gedraai nemen ik voor lief hoor.

Bezet
Juf vraagt in de klas hoeveel kinderen denken dat ze sowieso komen. 3 vingers gaan de lucht in.
Hoeveel kinderen denken dat ze misschien komen? 5 vingers. Hoeveel kinderen weten nu al dat ze er niet bij zullen zijn? 15 vingers.
Ik hoop toch dat een aantal opa’s en oma’s lekker tussen de kleinkinderen komt te zitten. Met voldoende pumperemunt op voorraad.

Geluk
Eén lied dat de kinderen gaan zingen heb ik al gehoord. Het gaat over geluk. De zangeres vindt eigenlijk dat het niet in de kerk thuishoort. En ik geef haar gelijk. Als je zo luistert is het een gewoon liedje over geluk, geen christelijk lied. Maar vindt de zangeres ook niet dat het best past in deze dienst?

Collecteren in stijl
We collecteren helemaal in stijl: voor het kapotte dak van de kerk in Uitsig, Zuid-Afrika.

Materiaal verlamde man en 4 vrienden
Kleurplaat1
Kleurplaat2
Kleurplaat3
Diashow
Werkbladen, filmboekje, verhaal, lied
Spiegelverhaal: Door een gat in het dak / Nico ter Linden in: Koning op een ezel Uitgeverij Balans, Amsterdam 9050187382
Speciaal voor de gelegenheid: Die gat in die dak uit: Bybelverhale wat lewe / Jenny Robertson; Gordon King; Izak Van der Westhuizen

Read Full Post »