Feeds:
Berichten
Reacties

Archive for the ‘uittocht’ Category

Als verhalenverteller hoop je niet dat jouw verhaal het ene oor in, het andere oor uit gaat. Zeker niet als je een verhaal uit de bijbel vertelt, het verhaal van de Uittocht.
Hoe mooi als je meent te merken dat het vertellen effect heeft.

Echo

Het verhaal wordt al meteen letterlijk geciteerd in de overdenking. En bij het napraten hoor ik de tekst ook woordelijk terug. Als de kinderen later lekker met het verhaal spelen, zie ik weer elementen die precies nagespeeld worden.
Er is een echo. Het verhaal resoneert.

Godly play achtig

Het eenvoudige taalgebruik van de Godly playmethode maakt het makkelijk om de woorden te onthouden.
Een rustige manier van vertellen ook. Voor sommigen is dat even wennen, even schakelen naar een langzamer versnelling. Rust en stilte bieden wel gelegenheid tot nadenken. Overdenken.
Het volk van God maakt niet alleen in het verhaal een reis. Bij het uitspelen bewegen ze zich door de hele woestijn. Ook dat maakt het makkelijker om het verhaal te onthouden en te reproduceren. Op elk stukje zand gebeurt iets anders.

poppetjes op een zak met zand

Het volk van God is in Egypte aan gekomen

Klaar voor het verhaal?

Dat je elk kind een hand geeft en vraagt of het klaar is voor het verhaal, heb ik nog nooit eerder gezien, zegt een vrouw tijdens het koffiedrinken. Maar het werkt wel goed zeg! Ik kon niet zo goed zien wat er gebeurde want ik zat achter een grote rolstoel. Ik zag wel dat jij alleen maar naar het verhaal keek en niet naar de kinderen. Dat doet ze met opzet, dacht ik. Omdat jij alleen aandacht voor het verhaal hebt, letten de kinderen daar automatisch ook op.

Actuele vertelling

Door de manier van vertellen, merk je goed dat er allerlei raakvlakken zijn tussen het bijbelverhaal en de steeds veranderende actualiteit, zegt een ander. Er zijn ook zoveel verschillende punten waar je geraakt kan worden. Ieder vanuit zijn eigen werkelijkheid. Het is ook zo mooi om te zien hoe iedereen verschillend is, als men door de zee loopt.

Bevrijd

Wat komen er mooie reacties op de verwonderingsvragen. De stoelen in de kerkzaal staan in hoefijzer vorm. Eigenlijk zit iedereen om het verhaal heen. Mijn collega heeft slingers gemaakt en deelt deze uit aan de kinderen en een aantal volwassenen. Het volgende onderdeel van de jeugddienst is een kidspraise. Dit sluit heel goed aan op de laatste zin van het verhaal: en Mirjam danst voorop.

negev woestijn

Iedereen heeft weleens een woestijnervaring

Vroeger

Veel oudere aanwezigen denken bij het zien van de zandzak terug aan vroeger. Toen werden bijbelverhalen aan kleuters verteld met behulp van een zandbak.
En die flanelplaten, weet je nog? Dan kregen we een rol waar alle figuren op zaten en dan moest je ze stuk voor stuk knippen. Ja, valt een ander in, en dan moest je eerst alle figuren voor jouw verhaal bij elkaar zoeken eer je kon vertellen.

Verhaal proeven

Mogen we een matze, komen kinderen na de dienst aan me vragen. Ja natuurlijk. De mevrouw die koffie schenkt komt ook al vragen of ze matzes mag delen bij het koffie drinken.

Genieten

Als voor de dienst alle dingen klaar staan en wij op onze plek zitten, komt de voorganger even naar me toe. En nu loslaten, zegt hij. Hij heeft gelijk. Ik heb goed geoefend, de dingen staan gereed. Ik ga genieten van wat deze samenkomst me te bieden heeft. Waarvan akte, Andrea.

Meer informatie

Read Full Post »

Verschilt het nou veel, of je een bijbelverhaal vertelt aan kinderen of aan demente ouderen? Op een ochtend ga ik het gewoon doen. Proberen. In een huiskamer van een groot verzorgingstehuis.

Ik heb nog nooit meegemaakt dat een aantal kinderen meteen in slaap valt als ik begin te vertellen. Daar lijkt het er bij deze ouderen wel op. Aan de andere kant zal je een kind niet snel horen zeggen: en toch ben ik mijn ouders dankbaar dat ze me zo hebben opgevoed, zo met de kerk en bijbel.

bak met zand waarmee het Exodusverhaal verteld is en vertelster op een krukje: bijbelverhaal verteld geïnspireerd op godly play methode

De tafel is aan de kant geschoven, de kring opnieuw gevormd zodat iedereen de woestijn goed kan zien

Aanleiding

Een gemeentelid ziet mij het exodusverhaal vertellen tijdens een gezinsviering. De vertelmanier is geïnspireerd op de godly play methode. Slaat het ook aan bij ouderen? Bij demente ouderen? Wil ik het een keer aan haar groep vertellen?

Godly play vaker ingezet

Ik ben niets meer of minder dan een amateur die toevallig wel heel erg mooi vrijwilligerswerk mag doen: bijbelverhalen ontdekken met kinderen.
Zo begin ik ook aan dit avontuur. Omgaan met mensen met Alzheimer ken ik zelf alleen vanuit mijn privésituatie. Maar ik weet dat de godly play methode ook toegepast wordt bij bijzondere mensen met uitdagingen, zoals bij dementerenden. Het exodusverhaal reist al een tijdje met me mee. En ik hoop ook op begeleiding van die Ene. Ik ga me voorbereiden en het gewoon proberen.

Voorbereiden

Er is wel materiaal te vinden over ervaringen die al zijn opgedaan. Jean Jacques Suurmonds boek: Meer geluk dan grijsheid, is te lezen als e-book en ik lees nog meer over die nare ziekte Alzheimer.

Onbekend terrein

De mensen merken wel wat er gaat gebeuren, zegt de welzijnsmedewerkster met wie ik contact heb. Een prima opmerking om mij minder zenuwachtig te maken want ik vind het best spannend.

Verhaal centraal

Op een regenachtige maandagmorgen is het zover. Ik geef alle bewoners een hand. Er zijn er 5. Een pastorale medewerker die net op bezoek is bij een van de bewoners blijft er bij. Hij wil wel eens weten wat ik ga doen. Tijdens het koffiedrinken kan ik een beetje wennen aan de mensen en hoe ze reageren.

Ik wil graag dat ze de woestijn goed kunnen zien. De tafel wordt opzij geschoven. De mensen zitten in een kring. Ikzelf ga op een krukje zitten met de bak met zand voor me.

Vertellen

Tijdens het vertellen probeer ik oogcontact te houden met de aanwezigen. Voor zover dat mogelijk is. Bij één persoon meen ik te merken dat de aandacht verslapt als ik mijn handen niet gebruik. Ze volgt me wel als ik de poppetjes in het zand verzet. Ik kan bijna niets van de gezichten aflezen. Dat contact is zeker anders dan wanneer je met kinderen werkt. Men is wel stil.

Napraten

Dan ga ik proberen met ze te praten over het verhaal. Eén aanwezige vindt het wel aardig dat ik het verhaal vertel maar ze kent het al lang. Zij moest immers elke zondag naar de kerk en ook thuis werd altijd bijbel gelezen. Maar een echt gesprek is niet mogelijk; elke keer wordt met precies dezelfde zinnen gereageerd. Waarop ik ook reageer alsof het zojuist vertelde nieuw voor mij is.

Mijn ouders waren heel streng. Mijn vriendinnen mochten op zondagmiddag naar het strand maar ik moest mee naar de kerk. Nou, dat vond ik niet altijd zo leuk hoor. Dat mag je gerust weten.

Kracht

En dan, als ze weer op precies dezelfde manier reageert, voegt ze iets nieuws toe aan de zinnen. Toch ben ik blij dat mijn ouders me zo opgevoed hebben want het geeft je kracht he?
Wauw! Herkennen de anderen dat?

Als je het moeilijk hebt kan je bidden, zegt een andere bewoonster. Meer zal ze niet zeggen.

Wat bijzonder dat deze ouderen zo de kracht in hun leven herkennen en benoemen. Ik probeer nog verder te praten maar dat lukt niet meer. Tijd om te stoppen.

Onrustige omgeving

In de tijd dat ik er ben, is het best onrustig in de huiskamer. Er komen allerlei mensen binnen, er wordt getelefoneerd en van één bewoner wordt ondertussen bloed afgenomen. Ik probeer stoïcijns door te gaan. Zou er anders nog meer gereageerd zijn?

Tasten

En wat is het zoeken. Naar woorden. Naar contact. Ik vul mijn rol in door vragen te stellen en te reageren op eventuele reacties. Met samenvatten of een wedervraag stellen.

Dus u zegt: mijn ouders leven niet meer maar wat blijft zijn de bijbelverhalen. Mag ik het zo zeggen?

Spelen

Als ik vertel hoe graag de kinderen met het zand wilden spelen en de ouderen vraag of ze dat ook willen, word ik echt vreemd aangekeken. Nou ja, het was te proberen. De matzes laat ik achter voor de broodmaaltijd. Die leveren geen herkenning op.

Opruimen

En dan gaat het zand weer in de emmers. Mijn geknoei wordt opgeruimd en de tafel komt weer op zijn plaats. Ik geef iedereen weer een hand. Zou het tot een volgende keer zijn?

Bijzonder

De welzijnsmedewerkster vindt een hele bijzondere ochtend zo. Zij is onder de indruk en gaat haar collega’s vertellen wat er gebeurd is.
De pastorale medewerker die op bezoek is, is ook enthousiast. Ik mail de geestelijk verzorger van de instelling en stuur hem na afloop een verslagje. Hij wil er graag een keer over doorpraten.

Geen groepsgesprek gewend

De mensen zijn het niet gewend om op deze manier in een groep te praten, krijg ik als feedback. Zou een andere verwerkingsvorm geschikter zijn? Welke? Toch vind ik de resultaten heel bijzonder.

Wordt vervolgd?

Wij houden het zand nog maar even bij ons. Wie weet mag ik doorgaan met vertellen, Andrea.

Meer informatie

  • Discovery to recovery: Godly Play for Alzheimer’s patients
  • Deel 2 van het artikel bevat ook een omschrijving hoe je deze vertelmanier kan introduceren, hoe je dementerenden in de gemeente kan bereiken met Godly play, welke verhalen het meest geschikt zijn om te gebruiken. Het exodusverhaal is er één van. Het idee van de naamkaartjes is ook een goed idee. Zeker als je als vreemde voor het eerst in de huiskamer komt.
  • Ik heb diverse boeken geleend uit de bibliotheek, waaronder: Had ik het maar geweten: praktisch basisboek over de omgang met dementie voor familie en zorgverleners.

De foto is gemaakt door de welzijnsmedewerkster, ik heb toestemming deze te gebruiken op dit weblog.

Read Full Post »

Gezinsviering: het thema doorvertellen komt in woord, lied, film en spel aan de orde. Die zin staat op de persoonlijke uitnodiging voor elk gezin met kinderen tot 18 jaar.

Programma gezinsdienst

  • 9.30 uur kerkdienst voor jong en oud.
  • film la luna
  • verhaal van de uittocht
  • Bijbellezing Deuteronomium 6:4-9
  • Korte preek die te begrijpen is door kinderen
  • 10.30 uur koffiedrinken
  • met de kinderen wordt een spel gespeeld
  • volwassenen kunnen napraten over het filmpje in de dienst
  • kerkgangers uit het buurdorp hebben gelegenheid om alsnog bij ons aan te schuiven
  • 11.30 uur pim-pam-pet spel
  • 12.00 uur soep met brood

In de loop der jaren heb ik geleerd om niet te treuren om de mensen die we missen. Uit onze gemeente is één gezin spontaan naar de dienst gekomen. Toch kijk ik dankbaar terug op deze dag. Want wat zijn er mooie ontmoetingen geweest.

bak met zand staat in een kerk

Het verhaal wordt verteld met behulp van een stukje woestijn

Film

Deze dienst wordt gehouden in een kerkgebouw waar men geen gebruik maakt van beamers. We hopen dan maar op bewolkt weer. Helaas. De niet-verduisterde ramen laten het zonlicht ongefilterd door. Wat we vooraf al weten, kunnen we niet voorkomen: La luna, is moeilijk te zien. We hopen dat de aanwezigen zien hoe een jongere een andere aanpak heeft van het probleem. Soms volgt hij het voorbeeld van de volwassenen, soms maakt hij zijn eigen keuzes.

Verhaal: de uittocht

We vullen een konijnenbak met zand. Dat is de woestijn. In de woestijn gebeuren belangrijke dingen met het volk van God. Met houten poppetjes en 2 blauwe lappen vilt mag ik het verhaal van de uittocht vertellen. De manier van vertellen is erg geïnspireerd door godly play. De kinderen zitten rond het verhaal. Het spel is ook te zien op het scherm.

Prikkelen tot nadenken

Net als bij een gewone kindernevendienst praten we na over het thema van die zondag. Kunnen de kinderen bedenken waarom men in Israël dit verhaal elk jaar weer opnieuw vertelt in het gezin?
Deze vraag is erg moeilijk, misschien wel intiem; is dit verhaal van de uittocht nu zo maar een verhaal, of heb je er wat aan in je leven?
Het blijft stil. Het wordt geen pijnlijke stilte, waarin iemand zich verplicht voelt te reageren. Als je erover nadenkt is het al goed.

Spelen met het verhaal

Hebben jullie zin om met het zand te spelen, vraag ik de kinderen? Nou en of. En dat mag. De kinderen storten zich op de woestijn terwijl wij zingen en naar de lezing luisteren. Het gemorste zand ruimen we na afloop wel weer op. Kijk, ik heb Jezus begraven, zegt een jongetje.

Op zand liggen 2 vilten doekjes. Daar bovenop liggen houten figuren.

Een kind speelt verder met het verhaal van de uittocht

Lezing via WhatsApp

Het is niet gelukt om een jongere te vinden die de lezing wil doen. Een jongerenleidster heeft wel een geweldig idee. De jongeren vertellen de lezing aan elkaar door via WhatsApp.

apps van verschillende jongeren met de tekst van Deuteronomium 6:4-7

Jongeren appen Deuteronomium 6:4-7 aan elkaar door.


Apps met de tekst van Deuteronomium 6:6-9

Jongeren appen Deuteronomium 6:6-9 aan elkaar door.

Kinderpreek

De predikant heeft een hele toegankelijke, korte overdenking gemaakt. Een enkele volwassene vindt alleen het kinderverhaal wel voldoende voor deze viering.

Bij het binnenkomen en verlaten van de kerk, gaan de mensen als het ware door het water. We hebben golven op de deuren geplakt.

Op glazen kerkdeuren zijn blauwe golven water geplakt.

Het volk van God gaat door het water naar de vrijheid.

Positieve reacties

Als lid van de voorbereidingsgroep krijg ik veel positieve reacties te horen:

  • Het verhaal heeft sommigen beroerd.
  • Een oerverhaal is het.
  • Wat luisterden de kinderen goed.
  • Wat enorm leuk om op deze manier een verhaal te vertellen.

Een enkeling vertrouwt mij zelfs de betekenis van dit verhaal in zijn leven toe. In een volle kerkzaal wil men dit niet doen, onder vier ogen wel.

Spel

Omdat het erg mooi weer is, spelen we het spel buiten. We hebben 2 x 26 vragen bedacht die met het thema te maken hebben, of die betrekking hebben op geloofsopvoeding. Een volwassene of kind draait aan de pim-pam-pet schijf en krijgt de vraag voorgeschoteld die bij de gedraaide letter hoort. Wij hebben ons spel vast aan een rommelmarkt gegeven. Het is niet te vinden. Wij hebben als alternatief een washandje met 26 scrabble letters meegenomen. Daarmee kan je ook een letter trekken.

Wat hebben wij een mooi groepsgesprek. Mensen in verschillende fasen van hun leven laten merken waar ze moeite mee hebben, waar twijfels zijn, waar zekerheden zijn, wat inspireert. Ik word er helemaal blij van.

Hoe houd je het geloof levend

En nu hoop ik maar dat de ontbrekende gezinnen op een andere manier gevoed worden. Dat ze geïnspireerd worden om hun geloof levend te houden. Andrea.

Meer informatie

De vertelling is geïnspireerd door deze godly play vertelling.
Pim-pam-pet vragen (1 pdf-bestand).
Foto’s uit eigen collectie Andrea.
Vorig jaar was er ook een gezinsviering rond de genezing van de verlamde man Marcus 2:1-12.
De poppetjes zijn gemaakt bij FabLab Zeeland.

Read Full Post »