Een nieuwe bijbelse tijdlijn voor de kinderen

Kan jij de bijbelboeken in de goede volgorde opnoemen? Zonder te spieken? Als ik eerlijk ben, ik kan dat niet. Ik heb het register nodig om sommige bijbelboeken te vinden.

Hoe zit dat dan met de kinderen van tegenwoordig? Vermoedelijk kunnen zij het ook niet.

Inzicht nodig

Toch is het wel handig als je de bijbelverhalen kunt plaatsen in de tijd. Als je weet wanneer het verhaal van Mozes zich afspeelde. Dan begrijp je het verhaal van de verheerlijking op de berg beter. Je begrijpt een bijbelverhaal beter, als je het verband ziet met een verhaal dat zich eerder afspeelt.

Tijdlijn van de bijbel afgedrukt op een boekenlegger.

Hoe

Hoe kan je kinderen een overzicht van de volgorde van de bijbelboeken en bijbelverhalen geven?

Boeken

Encyclopedie van de bijbel en het christendom. (Meer informatie over dit boek in een bibliotheek)

Boekenlegger

Er bestaan boekenleggers met een tijdlijn. Ik bezit er één van een Middelburgse boekhandel, aangesloten bij de fakkel evangelische boekhandels. De zaak bestaat niet meer. Hoeveel kinderen hebben zo’n stukje papier in handen? En het is natuurlijk wel een klein stukje papier in vergelijking met alle belangrijke bijbelse verhalen.

NZV-verhalenbalk in liedboek

Het liedboek voor de kerken voor jou, bevat de NZV-verhalenbalk. NZV staat voor Nederlandse Zondagsschool Vereniging.

In tabellen wordt een overzicht gegeven van de opbouw van de bijbel, verhalen van het begin, de aartsvaders, uittocht en doortocht, het beloofde land, de koningen, de profeten, enzovoorts.

Ik heb weleens gespeeld met het idee om per thema één grote, rechtenvrije afbeelding (A3-formaat) te kiezen en de platen op volgorde in de nevendienstruimte op te hangen.

Met de komst van het nieuwe liedboek, worden deze liedboeken niet meer gebruikt.

NZV-verhalenbalk als poster

De Bijbelbalk is een paar jaar geleden door het tijdschrift BimBam in herdruk uitgebracht. Het is de oorspronkelijke bijbelbalk die in 1996 voor NZV/Kwintessens gemaakt is. Deze Bijbelbalk is te koop bij de ontwerper: Roel Ottow ottow.nl/illustrations/kids/ Afmeting: lengte 252 cm x 29,7 cm, in twee delen.

Tijdlijn-poster

Onlangs ontdekte ik toevallig een prachtig alternatief. Spoorzoeken in de bijbel.

De tijdlijn wordt gevormd door een korte, brede poster van een landschap waarin je de bekendste gebeurtenissen uit de bijbel ziet. Van links naar rechts. Op 50 plaatsen kan je de bekendste bijbelse personen plakken met klittenband. De tijdlijn is gemaakt van een kunststof banner van 250 cm breed en 23 cm hoog.

De tijdlijn hoort bij een methode voor kinderen van 8-12 jaar: Spoorzoeken in de Bijbel. Bij de werk- en spelvormen maak je gebruik van de tijdlijn. Kinderen krijgen inzicht in de grote lijnen van de bijbel en in de historie van de bijbel. Deze uitgave hoort bij: Leren in de kerk, een initiatief van het Praktijkcentrum en Buijten & Schipperheijn.

Naar de tijdlijn van Spoorzoeken in de bijbel

Misschien ken jij nog meer bijbelse tijdlijnen?

Meer informatie

Bron foto: collectie Andrea. Het is een stukje van de tijdlijn-boekenlegger.

Bijgewerkt: 1 mei 2019.

Read Full Post »

Kindernevendienst gemist: bijbelverhalen voor gezinnen die niet naar de kerk komen

Een uitgever van een kindernevendienstmethode biedt gratis digitaal materiaal aan voor kinderen die de kindernevendienst gemist hebben. Kwintessens biedt prachtige handvatten om thuis met bijbelverhalen aan de slag te gaan.

Van uitgever direct naar de doelgroep. Wie had dat ooit gedacht.

Als gezin thuis samen lezen

Geen kinderen

In onze gemeente gaat het opeens heel erg hard. Keer op keer zijn er geen gezinnen met kinderen, is er geen kindernevendienst. Alleen tijdens een doopdienst in maart en met Pasen waren er kinderen. De overige zondagen maakten de jonge gezinnen een andere keuze dan naar de kerk te komen.
De verhaallijn in het 40-dagentijdproject bijvoorbeeld, heeft de kinderen niet bereikt.

Duur

Wij zijn hierin niet de enige. Het 40-dagentijdproject is wel heel erg duur voor die 2 zondagen dat er één kind is, verzuchtte een nevendienstleidster uit een buurdorp onlangs.

Materiaal voor ouders

De uitgever van Kind op Zondag, ziet dit gebeuren en heeft besloten een experiment uit te voeren. Men biedt gratis, digitaal materiaal aan, dat door de gezinnen thuis gebruikt kan worden. Het is ook makkelijk door te sturen naar ouders die een bepaalde zondag niet in de kerk zijn. Dit staat in de inleiding op het materiaal.

Einde kindernevendiensttijdperk?

De tijden veranderen. Ook in de kerk. Komt er na 50 jaar een eind aan de kindernevendienst? Dat was immers het antwoord op de zondagsscholen waarbij de kinderen helemaal niet in de kerk kwamen.

Kinderen niet apart vertellen, samen vieren

Blijven de gezinnen thuis omdat ze ernaar verlangen om samen met hun kinderen te vieren?
Onder die noemer vinden momenteel vele experimenten plaats om een kinderen een nieuwe plaats te geven in de kerk/viering.

Vroege huiskamergemeenten

Vormt elk gezin nu al een huiskamergemeente en zien we ze daarom niet meer in ons kerkgebouw?
Andrea

Meer informatie:

• Bron foto: Flickr, bezocht 15 april 2018, www.flickr.com/photos/nationaalarchief/6437677815, Nationaal Archief/Spaarnestad Photo/Henk Hilterman.
• Op 15 maart vond in Amersfoort een bijeenkomst plaats, georganiseerd door Kind op Zondag. Aanwezig waren mensen met hart voor kindernevendienst. Lees het verslag: Kinderen en kerk: perspectief voor de toekomst.
  Kind En Kerk (KEK), nr. 1 Centraal staat het verhaal van de Verloren Zoon.
  Kind En Kerk (KEK), nr. 2 Bevat:
• Emmaüsgangers
• De schepping
• wandelviering voor Hemelvaart
• Lees over de eerste kindernevendiensten in 1960: Kindernevendienst: gezamenlijke kerkgang met aparte preek voor de kinderen
• JOP geeft stem aan de zoektocht van diverse gemeenten naar een andere manier van het omgaan met kinderen in de kerk, zoals met dit artikel: En dan mogen de ouderen nu naar de oudernevendienst
• Lees ook: 9 alternatieven voor het opheffen van de kindernevendienst

Read Full Post »

Bijbelverhalen vertellen volgens Godly play : een paar ervaringen van de verteltraining

Dank je wel dat je ons dit laat zien, zegt de trainster als ik klaar ben. En wat laat ik dan zien? Hoe het fout gaat als ik een bijbelverhaal vertel. Hoe goed je daar van kunt leren.

We zijn halverwege de 3-daagse verteltraining. Ik heb mezelf ingeschreven voor het vertellen van de gelijkenis van het zuurdesem. Dat verhaal geeft inzicht in het Koninkrijk van God. Je krijgt één uur om het verhaal en het materiaal samen met je begeleider te bestuderen. Daarna mag je het in de groep vertellen.

De uitleg over het kind en haar spiritualiteit gebeurt in de Godly play stijl.

Improviseren

Ik ben de volgorde van het verhaal totaal vergeten. Wanneer komt wat ook al weer?
Eerst hardop nadenken over dat je een gelijkenis kan zien als een geschenk.
Komt dan al de introductie van de mens die zo bijzonder was dat de mensen hem wel moesten volgen? Of zeg ik dat pas als de verteldoos open is?
Ik maak er een potje van en improviseer de onderdelen aan elkaar.

Leren

Ja het was goed te merken dat ik hard aan het nadenken was, tijdens het vertellen. Ik voelde me bepaald geen sprankelende en ontspannen vertelster op dat moment. Dat was te horen aan mijn manier van vertellen.
Toch raakte de groep geboeid. Toch werd gereageerd wanneer ik daartoe uitnodigde.
Stel je voor dat je dát merkt tijdens een training, als verteller. Hoe waardevol is dat?

Napraten

Wat is het leerzaam om in de groep na te praten: hoe vond je zelf dat het ging? Als ik zeg dat de mij de functie van één stukje materiaal ontgaat, zegt een ander: dat zijn de gemengde maten meel. O, ja. Dan snap ik het.

Ruimtescheppend

En wat kom ik meer en meer onder de indruk van de vertelmethode. Een ruimtescheppende manier van bijbelverhalen vertellen en omgaan met kinderen. Of is het woord respectvol hier beter gekozen?

Een kind speelt verder met het verhaal van de uittocht. Het gebruikte materiaal is geïnspireerd op Godly play.

Liturgische verhalen

Een ander krachtig onderdeel van Godly play vormen de liturgische verhalen. Deze leiden de kerkelijke tradities in voor de kinderen. We oefenen de les over de doop. Omdat de methode niet aan één soort kerk vast zit, kan je daar eigen accenten leggen. Als je geen zout of geurende olie gebruikt bij het dopen, laat je dat weg.

Zelf aan de slag

Verwerken wordt benoemd als: het werk dat je doet of moet doen (na het luisteren naar het bijbelverhaal).
Geen wedstrijd kleuren binnen de lijntjes. Verwerken wordt uiterst serieus genomen. Kinderen kunnen aan de slag met de mooiste materialen: wol, papier, kralen, verf, wasco, enzovoorts.
En als je de volgende keer nog verder wil werken aan het verhaal van vandaag, dan kan dat. En als jij de verwerkingstijd nodig hebt om te bedenken wat je gaat doen, dan schrijf je die ideeën alvast op, voor de volgende keer.

Bijbelverhalen

Tijdens de training leren we niet alleen hoe je de Godly play methode toepast in de praktijk. We hebben natuurlijk heel bijzonder leermateriaal: de bijbelverhalen zelf. We behandelen er 5 per dag.

Persoonlijk geraakt

Ik vraag me af: heb jij je weleens verloren gevoeld? Die vraag hoort bij het verhaal van de Goede Herder. Wat een vraag: wanneer heb ik me in mijn leven eenzaam of onveilig gevoeld. De bijbelverhalen raken mij en mijn medecursisten persoonlijk.

Materiaal

Godly play is een kostbare methode als je het vertelmateriaal wil aanschaffen. Maar er zijn bouwpakketten en je kan zelf ook veel maken.
Dan is het tijd voor een gesprek over namaken, copyright en het merk Godly play voeren. Wat je ook doet: de kinderen moeten sowieso veilig en goed kunnen spelen met het materiaal.

Verteller

En nu ben ik een officiële Godly play verteller/begeleider. Eén van de honderden. Nee, één van de miljoenen, als ik het volgnummer op mijn certificaat mag geloven.

Verschil maken

En dat allemaal omdat Jerome Berryman besloot het verschil te maken toen hij in een kinderziekenhuis kwam. Er werd heel zorgvuldig omgegaan met de lichamelijke ziektes van de kinderen. Maar er was geen aandacht voor het geestelijke leven van deze kinderen in hele bijzondere situaties in hun leven. Berryman ontwikkelde deze methode die bijbelverhalen vertelt en kinderen helpt na te denken over hun levensvragen en ze laat spelen.

Ik vraag me af of jij dat ook belangrijke eigenschappen van een vertelmethode vindt, Andrea.

Meer informatie

• www.godlyplay.nl
• www.godlyplay.uk
• Een bijbelverhaal vertellen aan demente ouderen, geïnspireerd op godly play
• Godly play: laat het bijbelverhaal zichzelf vertellen : een brief aan de kinderen
• Alle blogteksten over het onderwerp Godly play
• Bron foto: collectie Andrea

Read Full Post »

En toen was er weer geen kind bij de kindernevendienst

Wij zijn een stadskerk. Dan heb je dat regelmatig: geen kinderen bij de kindernevendienst. Het hoort echt bij het stadsleven hoor.

Geen kind

Ik praat met kindernevendienstleiding in Amsterdam. Nou, in onze dorpskerk op het Walcherse platteland hebben we ook regelmatig geen kind bij de kindernevendienst. En er zijn nog maar heel weinig kinderen die wij kunnen verwachten.
Mijn gesprekspartners kijken er van op. Dat hoort niet bij hun beeld van de provincie.

Anders organiseren

Als het regelmatig voorkomt dat er geen gebruik gemaakt wordt van de nevendienst, kan je je afvragen of het geen tijd wordt om te stoppen, om een andere vorm te kiezen.
Bij de Evangelisch-Lutherse gemeente wordt nog wel elke week kindernevendienst aangeboden maar er is wel wat veranderd.

Luther van playmobil. Te koop bij de Evangelisch-Lutherse gemeente van Amsterdam

Methode opzeggen

Het abonnement op Kind op Zondag is opgezegd. Men merkte dat men toch vaak op zoek ging naar ander nevendienstmateriaal omdat men net niet helemaal tevreden was met de aangeboden verhalen voor de aller jongste kinderen.

Losse verhalen

Als de kinderen zo onregelmatig komen, is er geen voordeel meer van continuïteit in de verhalen. Als je niet kan voortborduren op het verhaal van vorige week, of de week daarvoor, heeft het volgen van een methode met leesrooster geen zin voor de kinderen.

Beginnen bij basis

Ze merken dat de jonge bezoekers weinig zicht hebben op het onderlinge verband tussen de grote bijbelverhalen. Sterker nog, ze kennen de basisverhalen nog niet. Met hun nevendienstmethode komt het oude testament niet zo heel vaak aan bod.

Doe-het-zelf

Het abonnement op het kindernevendiensttijdschrift is opgezegd en er is een samenleesbijbel aangeschaft. Dat blijkt een echte aanwinst te zijn.
En nu gaat de leiding elke zondag zelf aan de slag. En als er geen kind is, dan heb je alvast voorbereid voor de volgende keer.
Het scheelt natuurlijk enorm dat de leiding een onderwijsachtergrond heeft. Je moet het maar kunnen, zelf een nevendienst voorbereiden.

Jouw ervaring

• Zijn jullie gestopt met de kindernevendienst en bieden jullie in plaats daarvan leesboekjes, kleurtjes en een kleurplaat aan?
• Wordt er minder vaak crèche en nevendienst aangeboden? bijvoorbeeld 1 x per maand
• Stem je af met de buurgemeente en bieden jullie de kindernevendienst om-en-om aan?
• Neem je een keer voor niks voorbereiden voor lief en geniet van van die keren dat er wel kinderen zijn?

Als jullie ook op het punt staan belangrijke keuzes te maken, veel wijsheid toegewenst, Andrea.

Meer informatie

Bron foto: eigen collectie Andrea
Zie ook een overzicht met alternatieven voor kindernevendienstmethoden.

Read Full Post »

KIEM laat kinderen het geloof op allerlei manieren ervaren: een alternatief voor kindernevendienst

Een mooi voorbeeld van anders durven doen. De Fonteinkerk van de Protestantse Gemeente Amersfoort is overgestapt van kindernevendienst naar KIEM: geloof ervaren op allerlei manieren. KIEM staat voor Kerk In Elke Maat.

KIEM is ontstaan op initiatief van Erik Renkema. Hij is lid van deze gemeente én docent en onderzoeker levensbeschouwelijke educatie basisonderwijs bij de Hogeschool Windesheim en Protestantse Theologische Universiteit.

Kerk In Elke Maat wil kinderen de kans bieden om het geloof op verschillende manieren te ervaren. Daarnaast zorgt het activiteitenprogramma ook voor een verbinding tussen jong en oud. Het bestaat sinds 1 januari 2015.

Kerk In Elke Maat

Aanleiding

1. Er is weinig leiding bij de kindernevendienst. Al het werk komt steeds op dezelfde schouders neer. Het wordt moeilijk om gemotiveerd te blijven.
2. Deze vraag: Is het mogelijk om het geloof op verschillende manieren te ervaren?
3. Kinderen komen soms niet helemaal tot hun recht. Je wil iets gaan doen met hun andere talenten. Vaardigheden die in de kindernevendienst niet worden aangesproken. Bijvoorbeeld, kan je God beleven door te dansen?

Over de Fonteinkerk

De Fonteinkerk is een veel kleurige PKN-kerk met een lage drempel. Men staat er open voor nieuwe ideeën. De plannen voor KIEM zijn besproken in het moderamen en tijdens een gemeente-ochtend.
Men begint de dienst altijd samen. Dan gaan de kinderen al snel naar hun eigen ruimte, nog vóór de votum en groet. Na de collecte komen ze terug.
Er zijn ook nog 4 a 5 kindervieringen per jaar. Eén ervan is de overstapdienst.
De Fonteinkerk biedt ook kindercatechese aan.

Tot dit jaar kwamen 8 tot 10 kinderen naar de nevendienst. Dat aantal is gegroeid naar zo’n 15 kinderen. Dat nieuwe gezinnen zich aangetrokken voelen tot deze gemeente komt ook door het kinderprogramma.
Het blijkt dat er nu wel een redelijk vaste groep kinderen naar KIEM komt. Met een vrij grote regelmaat.
Ook bij KIEM zijn er kinderen van 4 én van 12 jaar in één groep. Bij de invulling van de activiteit probeert men daar rekening mee te houden.

KIEM : bijbelse thema’s centraal

Met de inhoud van het programma hoopt men kinderen een andere geloofservaring te bieden. Op een andere manier een bijbels thema laten ervaren. Anders in deze zin: niet door naar een verhaal te luisteren of een tekening te maken. Komt een bijbels thema anders binnen als je danst, mediteert, muziek maakt of het uitspeelt? Men hoopt dat de kinderen bijbelse thema’s gaan ervaren, dat ze deze op de huid voelen.

Geloof ervaren door te mediteren

Meervoudige intelligentie

Er is geen rooster, geen methode, zelfs geen verhaal dat per sé die zondag verteld moet worden. Men maakt zelf de programmering voor de zondagen.
Het leren van een bijbelverhaal staat dus niet centraal. Wel een meerzijdige beleving van het thema. Men probeert de meervoudige intelligentie van de kinderen aan te spreken.

Een voorbeeld. Het jaarthema van de kerk voor 2015/2016 is liefde. Dan kan Dans!kerk als opdracht krijgen: kan je in 50 minuten met kinderen van 4 tot 12 jaar dansen rond het thema liefde?

Organisatie KIEM

Aan het coördinerend team nemen deel: de predikant, 4 andere leden en Erik Renkema. Samen maken zij een halfjaar rooster.
Het voorbereidingsteam werkt per zondag de details van de activiteit uit: de KIEM-leiding. Deze mensen vormden vroeger de kindernevendienstleiding.

Verbinding met volwassenen

De KIEM-leiding nodigt voor de begeleiding van de activiteiten verschillende gemeenteleden uit. Het aanwezige talent van de volwassenen in de gemeente wordt zo ingezet ten bate van de kinderen. Zo inspireren volwassenen de kinderen en andersom. De generaties verbinden zich aan elkaar. Als er geen specialist in huis is, dan worden externe professionals ingehuurd. KIEM heeft een ruimer budget dan de meeste kindernevendiensten.
Ook in de kindervieringen zijn er volop ontmoetingen met volwassenen. De diensten worden voorbereid door de KIEM-leiding en de kinderen.

Vragen

Natuurlijk wordt onderling veel gepraat en van gedachten gewisseld. Zowel in het coördinatieteam als in het voorbereidingsteam.

• Doen we er goed aan om de kinderen heel snel naar hun eigen ruimte te laten gaan?
• Komt ons programma echt tegemoet aan verschillende vaardigheden van kinderen?
• Het bijbelverhaal is geen uitgangspunt meer. Dat is erg wennen en geeft stof tot overdenken.
• Welke relatie heeft elk zondags thema met de bijbelse traditie?
• Wat is de positie van de basiscatechese ten op zichte van KIEM? Renkema wil graag een eigen profiel geven aan de kindercatechese.

Voorbeeld programma

Voorbeeld programma in december: dromen van vroeger

1. Zondag
   Janny van de Molen schrijft boeken over Anne Frank, voor kinderen.
   Zij vertelt welke dromen Anne Frank had.
2. Zondag
   Een volgende zondag komen senioren vertellen over hun dromen, die zij ooit voor hun leven gehad hebben. En natuurlijk kunnen zij de kinderen vragen naar hun dromen.
3. Zondag
   De 3e zondag in deze reeks wordt door een gemeentelid verzorgd. Hij is deskundig als verhalenverteller. Hij vertelt het verhaal van Jozef die in een droom hoort dat hij bij Maria moet blijven.

Tijdens een workshop dichten maakt een kind van 8 jaar dit gedicht: geluk

Wensen

Tot slot vraag ik Erik Renkema of hij nog wensen voor de toekomst heeft.

• Eigen profiel voor kindercatechese
• Meer jonge ouders om het KIEM team te versterken. De groep is nog steeds vrij klein.
• Dat andere gemeentes zich laten inspireren door KIEM.

Kijk aan dat laatste kan ik een bijdrage aan leveren. Bij deze, Andrea.

Meer informatie over KIEM

Deze blogtekst kwam tot stand dankzij de medewerking van Erik Renkema.
Contactgegevens: e[punt]renkema[at]planet[punt]nl
Beleidsplan Fonteinkerk.
Flyer halfjaar programma KIEM 2015.
Artikel op JOP.nl: kindernevendienst, verrassend anders

Overige bronnen blogtekst KIEM

Website Dans!kerk.

Blogtekst van een kindernevendienst waar aanspraak is gedaan op meervoudige intelligentie in de vorm van toneelspelen.

Bron foto1: KIEM website Fonteinkerk
foto2: Pixabay
foto3: Erik Renkema

Tot slot dank aan Nelleke Plomp van JOPpkn, die Erik en mij met elkaar in contact bracht.

Read Full Post »

Godly play: laat het bijbelverhaal zichzelf vertellen

Beste kinderen,
Er bestaat een nieuwe manier om bijbelverhalen aan jullie te vertellen. Het heeft een Engelse naam: godly play.

Klaar voor een verhaal?

Samen met nog een kindernevendienstleidster ben ik naar de Hoeksteenkerk, in Middelburg geweest. Een mevrouw deed voor hoe je een bijbelverhaal kunt vertellen.
Eerst word je welkom geheten. Je doet je schoenen uit en je krijgt de vraag: ben je klaar voor een verhaal? Dan mag je op de grond in een kring gaan zitten.

Enkele voorwerpen uit de liturgische kast

Rust en voorwerpen

De juf vertelt het bijbelverhaal met behulp van voorwerpen. Je zal merken dat de sfeer heel rustig is. De juf vindt dat het verhaal eigenlijk een geschenk voor jou is. Ze vertelt het op zo’n manier, dat er iets in jou gebeurt. Dat het bijbelverhaal jou bijblijft.

Verwonderingsgesprek

Na het verhaal worden vragen gesteld en kan je erover praten. Dat heet het verwonderingsgesprek. Je mag in je hoofd het antwoord bedenken en/of hardop zeggen. De juf zal niet zeggen of jouw reactie goed of fout is. Ze zegt ook niet wat het bijbelverhaal betekent. Dat mag je helemaal zelf ontdekken.

Weerklinken

En weet je, omdat je er nu zelf over nadenkt, hoopt men dat je het bijbelverhaal goed gaat kennen. Dat het verhaal in jou dóórklinkt. Hopelijk kom jij niet op een punt in jouw leven waarop je zegt: dat geloof, die bijbel, ik wil er niks meer mee te maken hebben.

Verwerking

Tenslotte mag je iets moois gaan maken. En je mag kiezen uit heel veel manieren. Kleien, met hout of stof werken en er is ook mooi papier, verf, stiften, krijtje, van alles. Je krijgt er ruim de tijd voor.

Zelf ontdekken

Weet je waarom ik nou zo moest nadenken nadat ik de mevrouw gehoord had? Het is zo verschillend van hoe wij het nu doen.
Eigenlijk bedenken anderen (de leiding) wat jíj kan leren. Maar godly play laat je zelf ontdekken wat je leert.

Anders

Ik denk niet dat wat wij nu doen helemaal verkeerd is. Soms hebben wij hele mooie gesprekken samen. Of jullie maken een prachtige verwerking. Dan merk ik wel dat het bijbelverhaal landt.

Vertrouwen

Maar de godly play manier is echt anders. Laat het verhaal zichzelf vertellen, zegt de mevrouw. Wacht maar af wat de reactie van de kinderen is. Heb vertrouwen in het verhaal en de kinderen.
Dat laatste heb ik natuurlijk al lang. Misschien moet ik het wel afleren om van te voren zo veel voor jullie uit te werken, in plaats van het jullie zelf te laten ontdekken. Wat denk je?

Investeren

Als wij ook op deze manier gaan vertellen, moet de leiding eerst op cursus. En we moeten het vertelmateriaal kopen, zelf maken of lenen.

Geleerd

We hebben trouwens best veel geleerd de laatste weken. We zijn ook naar een andere avond over kinderen in de kerk geweest. En we hebben de kinderboekenschrijver Karel Eykman in het echt gezien. Hij deed ook voor hoe je bijbelverhalen kunt vertellen. Jammergenoeg ben ik een boek kwijt dat hij geschreven heeft. Anders had ik gevraagd of hij zijn handtekening erin wilde zetten.

Verandering

We kijken uit naar de volgende kindernevendienst. Één ding hebben we al veranderd. We hebben de tafels en stoelen anders gezet. We zitten weer net als vroeger in de Ichthuskerk in een echte kring.

Graag tot de volgende keer. Dan kunnen we ook laten zien wat een dominee doet als ze met pensioen is. Wij hebben namelijk een (e-mail-)bericht voor jullie gehad!
vriendelijke groeten, Andrea.

Meer informatie

• www.godlyplay.nl
• Verslag van godly play in de praktijk.
• Evi Soeters schreef een scriptie over godly play: is godly play een hype?. Ze benoemt vragen die ikzelf ook heb.
• Een paar weken later is er ruimte voor een experiment waarbij we de woorden van de godly play aanpak gebruiken bij het verhaal: de verzoeking in de woestijn.
• Meer blogteksten over godly play op dit weblog.

Read Full Post »

Welke bijbelverhalen bied je aan? De klassiekers of andere?

Wat geef je de kinderen mee? Vertel je de bekende verhalen of gebruik je een ander bijbelverhaal? Voor de dienst kom ik met mijn buurman over ons kindernevendienstproject van 2013 te spreken: sterke vrouwen.

Ken uw klassiekers: de schepping van Eva

Gebrek aan bijbelkennis

Deze vader merkt dat de kinderen de klassieke verhalen uit de bijbel niet meer kennen. Bijvoorbeeld: wie was David en wat deed hij? Wat is het verschil tussen Kerst en Pasen?
Nu staat het geslachtsregister van Jezus centraal en het lijkt hem veel te moeilijk voor de kinderen. Begrijpen ze de context? Wat blijft er hangen?

Vorig jaar: klassiek

Als kindernevendienstleiding merken wij ook dat niet alle basisverhalen bekend zijn. Daarom zijn we vorig jaar afgeweken van het rooster en hebben we zelf een adventsproject gemaakt. Rond de klassieke verhalen.

Wat hebben de kinderen daarvan opgestoken?
Er waren amper kinderen. En velen slechts 1 x van de 4 zondagen. Wat is het effect geweest van dat project?

Wie vertelt mijn kind?

Waar verwacht je als ouder dat jouw kinderen de bijbelverhalen horen? Op school? In de kerk? Thuis? Op een jeugdclub? Bij de basiscatechese?

Saai

Ik wil de kinderen niet aandoen wat ik heb meegemaakt. Want wat heb ik me vaak verveeld op school (en in de kerk). Wéér dat verhaal van Jezus die langs het water liep en Simon en Andreas riep. En dat zonder enige verdieping of uitdaging. Jaar in, jaar uit hetzelfde. Ik ben daardoor een voorstander van variatie geworden.

Vermaak

Maar misschien moet ik dat standpunt verlaten. De kinderwereld is niet meer zo saai zoals ik het ervaren heb. Toen zond de televisie pas na 17.00 uur uit. Nu kan je dag en nacht vermaakt worden.

Verwachting van kerk

Waar ligt de balans tussen de klassieke verhalen en niet-klassiekers voor de kindernevendienst? Moeten we ons in de kerk gaan beperken tot de klassiekers? Of hebben ouders een verantwoording om thuis de bijbelverhalen te vertellen die de kinderen in de kerk en op school missen?

Meer informatie

Afbeelding Rijksmuseum
Andrea

Ps.: deze ouder kan gerust zijn: in de methode levensbeschouwing die de basisschool volgt, komen straks de klassieke verhalen aan de orde: Zacharias, verkondiging engel, enz. Ik vind het fijn dat de kinderen dan op zondag een andere verhaallijn horen.

Read Full Post »

Kindernevendienst in de zomervakantie

Wat doe je als gemeente met de kinderen in de zomer? De leiding van de kindernevendienst verdient ook vakantie van het vrijwilligerswerk. Er zijn verschillende mogelijkheden.

1. Geen nevendienst, geen aandacht voor kinderen

De leiding kan zelf ook van vakantie genieten, op adem komen en nieuwe energie opdoen voor het winterseizoen.

Komen er dan nog gezinnen met kinderen in de kerk? Nee, zegt een aantal predikanten. Hun ervaring is: geen kindernevendienst, geen gezinnen.

Is de kindernevendienst in de zomer open of gesloten?

2. Geen kindernevendienst, wel aandacht voor kinderen

Soms mogen de jongste kinderen naar de oppas. Of er als er ook geen oppas is, komen de oppaskinderen naar de kerk. Als er een kist met speelgoed staat, kunnen ze zich zo bezig houden.

Alternatieven

Als alternatief kunnen kinderen een kleurplaat of ander verwerkingsblad uitgereikt krijgen.
Of de vakantietas. De kinderen blijven hierbij op hun plaats in de rij zitten, of verzamelen zich rond een tafel.
Deze vorm van aandacht vergt wel voorbereiding. Misschien 1x aan het begin van de vakantie, misschien elke week.

Ik heb gemerkt dat een eerdere blogtekst met het trefwoord vakantie zonder mijn medeweten en toestemming op een vreemde website terecht is gekomen. Mocht die website dat truukje weer uithalen, meld ik hier even dat ik de tekst geschreven heb, en dat deze staat op kindernevendienst.wordpress.com Bonafide lezers: excuses voor deze rare onderbreking, Andrea.

3. Aangepaste kindernevendienst

Er zijn gemeenten waarin in de zomer anderen inspringen bij de kindernevendienst. Dat is heel fijn. De kinderen kunnen naar de nevendienst blijven gaan. Gezinnen kunnen ook in de zomervakantie naar de kerk komen.

Uitdaging

De omstandigheden om kindernevendienst te geven zijn vaak moeilijker. Omdat er niet zo veel kinderen zijn, worden veel groepen samengevoegd. Een aantrekkelijk en begrijpelijk programma samenstellen voor een kind van 4 en ook die beginnende puber uitdagen is niet eenvoudig. Ga er maar aan staan, invaller.
Als je lang van te voren voorbereidt, kan je nog overleggen met de leiding en eigen predikant. Straks zijn zij immers ook weg.

4. Gewoon doorgaan met de kindernevendienst

Wijzelf zijn in de bijzondere omstandigheid dat er ’s zomers vaak meer kinderen dan anders zijn. Dat heb je in een toeristisch gebied. Een gedeelte van de leiding werkt zelf ook in de toeristische sector. Zij gaan ’s zomers niet met vakantie. Dit jaar is het weer gelukt om met ons hele team het rooster rond te krijgen.
Het kan zijn dat je dan kindernevendienst aan gastkinderen geeft. Onze eigen kinderen gaan ook met vakantie. Soms levert dat onaangename verrassingen op. Als vakantiegasten Filistijnen lijken te zijn.

Toerusting

Goede toerusting van de leiding is ook in de zomer van groot belang. Denk maar aan de invallers. Jammer genoeg biedt onze kindernevendienstmethode juist minder inhoud in de zomer. Ik vind het aangebodene buitengewoon summier. Onbegrijpelijk, onze kinderen verdienen goed toegeruste kindernevendienstleiding. Ook in de zomer.

Wat ontbreekt in dit overzicht?

Meer informatie

Bron foto

Read Full Post »

Kindernevendienstmethode digitaal?

Koffers met de Kind op Zondag

Wie heeft de Kind op Zondag?

Met enige regelmaat komt er een e-mailbericht voorbij: wie heeft de Kind op Zondag? Vervolgens is wat heen en weer gemail. Dan is er vaak een exemplaar van het tijdschrift getraceerd. Na een fietstochtje naar het andere dorp kan het inlezen beginnen.

Papieren kindernevendienstmethode

Onze situatie is als volgt.

abonnementen kindernevendienstmethode	3
nevendiensten voor te bereiden	3
bewaarplaatsen methode	2
leiding	7

Voorbereiden

Nu heb ik ontdekt dat op tijd voorbereiden erg prettig werkt. Dan is er genoeg tijd om de stroom van woeste ideeën wat te laten bedaren en te kijken wat boven komt drijven.

Eén week

Maar ja, dan heb ik maximaal een week voorbereidingstijd. De KoZ kan ik pas de zondag voor ik aan de beurt ben meenemen. Soms wordt het nóg later.

Digitaal

Het zou fijn zijn als ik altijd de beschikking had over de Kindernevendienstmethode. Liefst in digitale vorm. Als download op het apparaat naar keuze, laptop, notebook, iPad.
Zou dat jou ook iets lijken?

Read Full Post »

Handboek voor kinderwerkers : boekbespreking

Onlangs zie ik het handboek voor kinderwerkers bij de nieuwe aanwinsten staan. Op het boekkaartje staat: praktische gids voor medewerkers in het kerkelijk kinderwerk. Dat wil ik natuurlijk lezen. Is het een echte aanwinst voor de bibliotheek?

Voorzijde handboek voor kinderwerkers

Voor alle kerkelijke kinderwerkers

Het handboek voor kinderwerkers doet haar naam eer aan. Zowel kindernevendienstleiding als clubleiding worden in dit boek aangesproken. Ook als je basiscatechese geeft is, het een goed boek om een keer door te lezen.
Dit boek behandelt onderwerpen waar kinderwerkers mee te maken hebben. Daarnaast is de uitgave ook bruikbaar als startpunt bij een bezinning op het kerkelijk jeugdwerk. Of als inleiding op een discussie.
Momenteel ken ik nog geen ander boek dat geschikt is voor álle soorten kerkelijke kinderwerkers. Ik ken het boek Kind aan huis. Als ik het me goed herinner is dat vooral geschreven voor kindernevendienstleiding en zondagsschoolleiders.

Motivatie

Waarom werk je met kinderen in de kerk? Door jezelf die vraag te stellen kom je al snel bij je eigen, persoonlijke motivatie. Het is goed om jezelf bewust je zijn van de Bron van je handelen. Het eerste hoofdstuk biedt praktische hulpmiddelen om tot een beleidsplan voor kerkelijk kinderwerk te komen; het kader en de doelstellingen. Hoe kan je met kinderen omgaan in de kerkdienst? Betrokkenheid van ouders kan je stimuleren door bijvoorbeeld een opdracht mee naar huis geven. Dat vind ik een leuk idee om een keer te gaan doen.

Taakgericht of mensgericht?

Weer lees ik dat het gaat om de relatie die je opbouwt met de kinderen. Dat is belangrijker dan de inhoud, wàt je vertelt. Tja, dat vraag ik me af. Daar wil ik nog een keer goed de tijd voor uittrekken om daar eens over na te denken.

Eigen geloof

Wat goed dat er aandacht wordt besteed aan de vraag: ben ik wel goed genoeg om kerkelijk kinderwerker te zijn? Een hele herkenbare vraag. We vragen een gelovige moeder of zij ook kindernevendienst wil geven. “Ik ben niet geleerd hoor” is haar eerste reactie.
Ook het niet behalen van de doelstelling van een activiteit komt aan bod. Ik denk aan die keren dat de kindernevendienst van geen meter loopt. Dat kan je immers zo maar overkomen. Word dan niet moedeloos maar gebruik de evaluatie als een leermoment, zeggen de schrijvers van het boek.

Toerusting

Nadenken over je eigen toerusting. Wat een goed idee! Gelukkig zie ik veel kindernevendienstcollega’s terug als er activiteiten voor jeugdwerkers georganiseerd worden. Maar eigenlijk doen wij als kindernevendienstleiding niet systematisch aan scholing of training. De inleiding van de predikante op de onderwerpen van het leesrooster daargelaten. Kan je dat toerusting noemen?
Dit najaar waren wij in de gelegenheid om de basiscursus kindernevendienst te volgen. Een cursus vind ik zelf de meest ideale vorm om te leren maar dit boek kan een waardig alternatief zijn.

Praktische onderwerpen

Het handboek voor kinderwerkers bevat een hoofdstuk over hoe je een verhaal kunt vertellen, in plaats van voorlezen. Dat ga ik proberen toe te passen.
Andere onderwerpen:
Zintuigen aanspreken (meervoudige intelligentie), bidden, bijbellezen en het voeren van een geloofsgesprek. Veiligheid, misbruik, jaarprogramma en jaarplanning.

Positieve benadering

Er is ook aandacht voor kinderen die extra zorg nodig hebben.
Het boek geeft een overzicht van problemen die je bij kinderen tegen kunt komen. De insteek is dat er bijzondere kinderen zijn, die zich soms lastig kunnen gedragen. Dat is een andere benadering dan dat het sowieso lastige kinderen zijn. Die positieve benadering van vrijwilligers en kinderen vormt een doorlopende lijn in het hele boek. Ik vind het een erg sterk punt aan deze uitgave.

Bruikbaar boek

Dit boek is zonder meer bruikbaar. Op sommige punten herken ik het taalgebruik en beeldgebruik niet. Bijvoorbeeld bij de vergelijking van een kerk met een troonzaal.
De hoofdstukken zijn niet al te lang waardoor je het boek het prettig snel kan doornemen. Een aantal hoofdstukken eindigt met tips en/of een verwerking. De verdiepende vragen kunnen aanleiding zijn om de inhoudelijke onderwerpen met elkaar te bespreken. Het boek is zeker ook te gebruiken als gespreksleidraad.
Het boek eindigt met een aantal handige bijlagen. Bijvoorbeeld het Onze Vader in gebaren. Bij de bespreking van methoden kom ik een heleboel onbekende namen tegen. Ik mis alleen een bespreking van Bonnefooi. Maar verder lijkt mij dit handboek heel compleet.

Aanbevolen

Het boek krijgt van mij het stempel: aanbevolen. Of je nu begint met kerkelijk kinderwerk of al wat jaren meedraait.
Nu ga ik het snel inleveren bij de bibliotheek. Het handboek voor kinderwerkers mag van mij voortdurend uitgeleend zijn.

Over Handboek voor kinderwerkers

Website: www.handboekvoorkinderwerkers.nl
Schrijvers: Janneke Burger-Niemeijer, Nanda van Eijk, Reinier Sanders; Mirjam Dijkema (illustraties)
Amsterdam : Buijten & Schipperheijn Motief, cop. 2011, 175 p.
Reeks: Werken in de kerk
978-90-5881-570-5 € 16,90
Opzoeken in een bibliotheek
Bestellen bij uitgever Buijten & Schipperheijn Motief

Overzicht kindernevendienstmethoden

8 december 2015 toegevoegd:
JOP heeft een overzicht van kindernevendienstmethoden gemaakt.

Read Full Post »