Samen met christelijke recreatiewerkers ontdekken hoe je bijbelverhalen kunt vertellen

Wij vinden het leuk om wat handvatten te krijgen over de verschillende manieren waarop je bijbelverhalen kunt uitspelen. De vraag komt van teamleden van de Boshut Zoutelande. Daar vindt in de zomervakantie christelijk recreatiewerk plaats namens een aantal Walcherse PKN-gemeenten.

Vertellers

De vraag wordt gesteld aan iemand die zijn sporen verdiend heeft in het clubwerk en kampwerk. Tegenwoordig is hij actief als jeugdcoördinator en musicalregisseur.
En aan mij. We hoeven geen van beiden lang na te denken. Gaat het lukken om een gedeelte van het trainingsweekend voor de teamleden zinvol in te vullen? Het moet ook nog een vorm van teambuilding zijn. We krijgen maximaal 2,5 uur, inclusief 2 pauzes. We maken een opzet waarvan we hopen dat die aan de verwachtingen voldoet. We nemen nog een extra toneelspeelster mee en komen met zijn drieën.

Het doe-maar-mee-verhaal wordt uitgelegd

Inhoud programma

• Godly play
• doe-maar-mee-verhaal (Bob Hartman)
• pauze
• musical
• toneelspelen met de kinderen
• waar zie jij mogelijkheden?

1. Godly play

De jongeren blijven graag buiten, kan dat wat jullie betreft? Bij de voorbereiding hebben we net bedacht dat onze workshop het beste binnen kan plaatsvinden. Buiten kan je weleens afgeleid worden. Bijvoorbeeld door luidruchtige eenden.

Wat valt op

Vooruit we proberen het gewoon buiten. Na een handdruk en de vraag of ze klaar zijn voor het verhaal, begin ik. Van te voren leg ik niks uit over de achtergronden van godly play. Ik vraag alleen of ze opmerkzaam willen zijn: wat valt je op? Ik vertel het verhaal van de uittocht uit Egypte.

Participeren

Wat vinden jullie hiervan? Wat fijn dat er meteen serieus en openhartig gereageerd wordt. En dat blijft de hele middag zo, de jongeren doen goed mee. Daardoor maken zij de middag tot een succes.

Wisselende reacties

De reacties zijn wisselend. De een wordt helemaal het verhaal ingezogen. De ander is hoogst verbaasd te merken dat je de kinderen niet aankijkt, je geen gekke stemmetjes gebruikt maar rustig vertelt, ook nog eens met pauzes tussen sommige zinnen.
Deze manier is zo anders dan anders. Men kan zich ook voorstellen dat deze prikkel-arme vertelmanier voor sommige kinderen heel erg geschikt is.

Prikkelarm

Een van de aanwezigen vertelt haar over ervaring met een druk kind. Hij is ook een keer bij een godly playvertelling. Het kind is helemaal geboeid door het verhaal en dan absoluut niet druk.

2. Doe-maar-mee-verhaal

Elke keer als de naam Zacheüs wordt voorgelezen fluister bij je buurman in het oor: hij vraagt te veel en houdt dat voor zichzelf. En elke keer als er in het verhaal gejuicht wordt, steek je je armen omhoog.
Dat is een vrolijke bedoening als je zo meedoet in een verhaal. Het blijft nog wel overzichtelijk want iedereen blijft op zijn plaats zitten.
Als luisteraar ben je wel gespitst op de signaalwoorden. Je let wat minder op de rest van het verhaal. Is deze vertelmanier het meest geschikt voor de overbekende verhalen die zo toch aantrekkelijk worden? En minder geschikt voor de verhalen die je als het ware moet proeven, waarover je moet nadenken bij jezelf?

Meedoen

De teamleden gaan nu zelf aan de slag. Ze krijgen kopieën uit de Vertelbijbel van Bob Hartman. En zonder dat zij de vertelsuggesties van Hartman kennen, kiezen ze allemaal de aanpak die Bob voorstelt. En zo roepen we met elkaar : komt voor elkaar, meneer. Ik geniet van deze goede vertellers. Voor de pauze hebben we al 5 bijbelverhalen gehoord.

Attribuut dat je kan gebruiken om het verhaal van de onrechtvaardige rechter uit te spelen

3. Musical

Eén van de aanwezigen kent het concept van de Vliegende Speeldoos. Ze is er net zo enthousiast over als wij. We hebben helaas geen musicalscenario met deze ingrediënten:

• stuk tekst met humor en geloof,
• solo rol voor een paar kinderen,
• lied zingen voor alle kinderen,
• knutselen van de kostuums of attributen.

Improviseren

Daarom lees ik het verhaal van de weduwe van Sarefat voor. Ondertussen wordt het verhaal als pantomime uitgespeeld. Na een teken wordt het nummer gestart: Er is genoeg. Wij hebben de CD van de samenleesbijbel meegenomen. Het duurt best lang eer ik in de gaten krijg dat we naar het verkeerde nummer aan het luisteren zijn. Eén van de teamleden reageert ad rem: het blijft mensenwerk. En je moet natuurlijk zorgvuldig zijn in je voorbereidingen. Dit is een verkeerd voorbeeld.
Van de weersomstuit vertel ik het verhaal van de missende index op die CD maar half. Er is geen index waar je ziet bij welk bijbelgedeelte welk lied hoort. Dat overzicht heeft de uitgever van de samenleesbijbel later op haar website gepubliceerd.

Leren

Vanaf dit punt krijg ik het steeds sterker het gevoel dat ik wil leren van de teamleden. Want wat hebben zij al veel ervaring.

Als je met zijn allen in een kring loopt, kan je de muren van de stad Jericho verbeelden.

4. Toneelspelen met de kinderen

Als voorbeeld werken spelen we het verhaal van de onrechtvaardige rechter uit. Wat krachtig om die herhaling te zien.
Bij deze manier vertel je het verhaal 2 keer. Eerst om het geheel te horen. Daarna rollen verdelen. En nog een keer opdat de kinderen op hun eigen rol kunnen letten. Dan ga je spelen.
Als de teamleden zelf aan de slag mogen gaan, duiken ze weer enthousiast op de verhalen. Ik krijg een flesje bier in mijn handen gedrukt en zit links en recht tussen de ballonnen. Ik voel ik me dan een echte feestganger en uitgenodigd op het grote feest. Ze maken er echt wat van.

Klaar

De 2,5 uur zijn voorbij. De 2e pauze schiet er bij in. En echt napraten doen we ook niet meer over deze toneelvorm. Een uurtje vrije tijd lokt. Maar de kinderwerkers geven aan dat het een zinvolle middag geweest is.

Doorgeef kado

Als dank voor onze medewerking mag ik een kado aannemen. Om het direct daarna door te geven aan een van de teamleden. Want wij hebben geen kado voor onszelf gevraagd maar om een investering voor de teamleden: een samenleesbijbel. Ik heb alle vertrouwen in deze jonge mensen die kinderen willen vermaken én bijbelverhalen willen vertellen, Andrea.

Is dit alles?

Is dit nou alles wat er te vertellen is over bijbelverhalen? Nee, we hebben het nog niet gehad over prentenboeken en audio visuele middelen en computers en spiegelverhalen en …

Meer informatie

Bron foto: eigen collectie Andrea
Naar Boshut Zoutelande
Meer lezen over godly play.
Meer lezen over het doe-maar-mee-verhaal.
Meer lezen over de Vliegende Speeldoos.
Meer lezen over toneelspelen.
Wij gebruikten de Vertelbijbel / Bob Hartman.

Read Full Post »

Type verwerking Sarefat en google antwoordt

Ben je op zoek naar een verwerking over het verhaal van Elia en de weduwe uit Sarefat? Je hoeft slechts twee woorden in te typen bij de zoekmachine google: verwerking Sarefat. Vervolgens kan je kiezen uit de antwoorden.
Ik wist dat google mij inhaalt maar dat het zo snel gaat nog niet.

Elia bidt bij de zoon van de weduwe

Verstopt

Toen ik dit weblog begon was er ook al wel informatie te vinden voor kindernevendienstleiding op internet. Maar die informatie was vaak verstopt in de databases, verstopt in de websites. Het hoofddomein was dan vindbaar, bijvoorbeeld kleurplaat.nl maar een kleurplaat zelf niet, bijvoorbeeld kleurplaat.nl/OT/adam-en-eva. Dat lag dan aan de technische opbouw van de website. Maar ik heb het dan over 2008.

Verslagen door google?

Nu komen de verwerkingen je tegemoet. Je hebt het google maar te vragen.
Verliest dit weblog de functie van wegwijzer naar voorbereidingsmateriaal voor de kindernevendienst? Andrea.

Verwerking Sarefat

• werkbkad Sarefat (holyhome)
• Verhaal Elia van de beek Krith naar Sarfath (gelovenisleuk)
• dia’s
• Doolhof breng Elia bij de weduwe
• Kleurplaat olie stroomt
• kleurplaat Elia bidt voor de zoon van de weduwe
• Werkblad knutselwerk oliekruiken
• Misschien nog meer naar mate zondag dichterbij komt.

Meer informatie

Bron foto: Commons.wikipedia.org

Read Full Post »

Een kerkdienst geschikt voor alle leeftijden

Bob Hartman heeft een aantal bijbelverhalen uitgewerkt tot diensten waaraan elke leeftijdsgroep mee kan doen. Er is geen kindernevendienst nodig. Hij noemt het de All age service: Kerkdienst voor alle leeftijden. Boeiend en voedend voor iedereen.

Herinneringen

Mama, weet je nog? Die ene keer dat we in de kerk zo om opa moesten lachen? Toen hij zo gek zat te eten? Dat was leuk hè?
Maar weet jij nog waar die dienst over ging? Wat we hebben kunnen leren?
Ja, dat weet ik nog hoor mam. Ik heb opgeschreven dat ik goed verhaaltjes kon verzinnen en Paulien kreeg mijn zakje-deel-je-talent. En zij kan goed tekenen en zo is het begonnen met onze stukjes in de schoolkrant.

Wonderbaarlijke spijziging

Stel je voor dat je zo met jouw kind kan terugkijken op een kerkdienst waarbij de wonderbaarlijke vermenigvuldiging centraal staat.
Het vrije verhaal gaat over broodbakster Golda die op zoek gaat naar haar dorpsgenoten. Zij zijn Jezus achterna gegaan en eten nu op de berg.
In de dienst is eerder uit het evangelie gelezen over de spijziging van de 5000, zijn er lofliederen gezongen en is er gebeden.

Wonderbaarlijke vermenigvuldiging van het brood Antonie Wierix, 1593

Iedereen een rol

Alle mensen hebben een rol tijdens het voorlezen van het vrije verhaal. Als het woord brood wordt uitgesproken doen ze hardop na hoe je een broodje verorbert. Dat bedoelt de kleindochter. Dat deed Opa zo leuk.

Talent

Hartman formuleert een kern van het verhaal de 5 broden en 2 vissen zo: Laten we God danken voor Zijn gulheid en prijzen voor Zijn creativiteit.
Of: deel gul van jouw talent.

Delen

De kerkdienst voor alle leeftijden heeft ook een praktisch gedeelte. Bij het bijbelverhaal Johannes 6:2-14, vinden de kerkgangers op elke zitplaats een zak. Een klein zakje met koekjes, cupcake of muffin; een baksel dat aan brood doet denken. Plus een papiertje dat in de vorm van een vis is geknipt. En iedereen schrijft op het papier zijn of haar talent. Welke gaven heb jij gekregen (en verder ontwikkeld)? Die zakken worden na de dienst op straat uitgedeeld.

Verspreiding van gaven

Wat er daarna gebeurt is spannend. Heb jij het talent om kleren te kunnen herstellen? Komt jouw zakje terecht bij een medewerker van een kledingbank?
Dan kan er iets moois gaan gebeuren.

Boek met 12 bijbelverhalen

Deze blogtekst verschijnt naar aanleiding van de conferentie Rondom het kind.
Daar vertelt Bob Hartman over zijn methode voor de kerkdienst voor alle leeftijden.
Die middag vertelt hij ook over de wederopbouw van Jeruzalem zoals het in het bijbelboek Nehemia voorkomt. En ook het kerstverhaal heeft hij met zijn hele gemeente uitgespeeld.

En is iedereen enthousiast? Nee, een klein groepje gemeenteleden doet Hartman een groot plezier met een pittige, schriftelijke bijbelstudie tijdens het praktische gedeelte van de eredienst. Voor elk wat wils.

Meer informatie:

• Het boek: All age services / Bob Hartman ISBN 978-1842913932 kan ik niet in een bibliotheekcatalogus terugvinden.
  En bij Amazon is het momenteel uitverkocht.
• Engelstalige informatie over de inhoud van het boek. Met Engelstalige liedsuggesties
• Afbeelding: Rijksmuseum Wonderbaarlijke vermenigvuldiging van het brood, Antonie Wierix (II), Bernardino Passeri, 1593
  gravure, h 232 × b 146MM.

Ken jij een kerk die weleens een dienst voor alle leeftijden organiseert? Laat het me weten. Het lijkt mij fantastisch om mee te maken, Andrea.

Ook geschreven naar aanleiding van Rondom het kind:
Spiegelverhalen
Bijbelverhalen vertellen: zoek naar het wauw-effect

Complete programma’s 5 broden en 2 vissen

• Kind op zondag Meer dan genoeg
• Kinderwoorddienst.nl Samen delen

Divers
Juf Rolanda verzamelt allerlei bruikbare informatie over de spijziging van de 5000

Read Full Post »

Welke bijbelverhalen bied je aan? De klassiekers of andere?

Wat geef je de kinderen mee? Vertel je de bekende verhalen of gebruik je een ander bijbelverhaal? Voor de dienst kom ik met mijn buurman over ons kindernevendienstproject van 2013 te spreken: sterke vrouwen.

Ken uw klassiekers: de schepping van Eva

Gebrek aan bijbelkennis

Deze vader merkt dat de kinderen de klassieke verhalen uit de bijbel niet meer kennen. Bijvoorbeeld: wie was David en wat deed hij? Wat is het verschil tussen Kerst en Pasen?
Nu staat het geslachtsregister van Jezus centraal en het lijkt hem veel te moeilijk voor de kinderen. Begrijpen ze de context? Wat blijft er hangen?

Vorig jaar: klassiek

Als kindernevendienstleiding merken wij ook dat niet alle basisverhalen bekend zijn. Daarom zijn we vorig jaar afgeweken van het rooster en hebben we zelf een adventsproject gemaakt. Rond de klassieke verhalen.

Wat hebben de kinderen daarvan opgestoken?
Er waren amper kinderen. En velen slechts 1 x van de 4 zondagen. Wat is het effect geweest van dat project?

Wie vertelt mijn kind?

Waar verwacht je als ouder dat jouw kinderen de bijbelverhalen horen? Op school? In de kerk? Thuis? Op een jeugdclub? Bij de basiscatechese?

Saai

Ik wil de kinderen niet aandoen wat ik heb meegemaakt. Want wat heb ik me vaak verveeld op school (en in de kerk). Wéér dat verhaal van Jezus die langs het water liep en Simon en Andreas riep. En dat zonder enige verdieping of uitdaging. Jaar in, jaar uit hetzelfde. Ik ben daardoor een voorstander van variatie geworden.

Vermaak

Maar misschien moet ik dat standpunt verlaten. De kinderwereld is niet meer zo saai zoals ik het ervaren heb. Toen zond de televisie pas na 17.00 uur uit. Nu kan je dag en nacht vermaakt worden.

Verwachting van kerk

Waar ligt de balans tussen de klassieke verhalen en niet-klassiekers voor de kindernevendienst? Moeten we ons in de kerk gaan beperken tot de klassiekers? Of hebben ouders een verantwoording om thuis de bijbelverhalen te vertellen die de kinderen in de kerk en op school missen?

Meer informatie

Afbeelding Rijksmuseum
Andrea

Ps.: deze ouder kan gerust zijn: in de methode levensbeschouwing die de basisschool volgt, komen straks de klassieke verhalen aan de orde: Zacharias, verkondiging engel, enz. Ik vind het fijn dat de kinderen dan op zondag een andere verhaallijn horen.

Read Full Post »

Ken ik al! : is de toon voor deze kindernevendienst gezet?

Vandaag hebben we het over Ruth, zegt de kindernevendienstleidster.
Ken ik al! flapt het kind er brutaal uit.
De leidster schuift rustig haar materiaal opzij en vraagt: wil jij het verhaal dan vertellen? Dit meisje krabbelt niet terug. Ze zegt: dat is goed. En ze gaat vertellen. En dat doet ze goed.

Pas op school gehoord

De kinderen hebben het verhaal van Naomi en Ruth net op school gehad. Trefwoord en Kind op Zondag sluiten niet goed op elkaar aan. Dat is jammer.

Doorvertellen

Het verhaal van de vreemdelinge Ruth is al zo bekend, dat het meisje het kan navertellen. Doorgeven aan anderen. Doorgeven aan de volgende generatie.
Dit is toch waar we op hopen. Dat de kinderen zich de bijbelverhalen eigen maken.
En wie weet, misschien doet zich een keer een situatie voor waarin het kind terugdenkt aan dit verhaal. Put ze er kracht of moed uit. Voor haarzelf of voor een ander.

Hoera, ze kent het al

Ken ik al! Wat schitterend om dat tijdens de kindernevendienst uit een kindermond te horen.

Bekende verhalen

Er zijn verschillende manieren om met bekende verhalen om te gaan in de kindernevendienst. Het kind het woord geven is er één van. Dan heb je een groot vertrouwen in het kind.

Ruth krijgt gerst van Boaz, circa 1430

Meer informatie over de afbeelding Ruth krijgt gerst van Boaz.

Read Full Post »

Basiscursus kindernevendienst 3: verhalen vertellen, gebed en rituelen

Jammer dat het weer is afgelopen, de basiscursus kindernevendienst. Dat verzucht ik niet alleen maar meerdere deelneemsters. Op de 3e cursusavond hebben we wel erg veel gelachen onderling. Was dat de vorige keer ook al zo? Of komt het omdat we elkaar telkens een beetje meer leren kennen.

Verhalen vertellen

Een rondje inventariseren leert dat de meesten voorlezen. Alleen de mensen uit het onderwijs vertellen verhalen. Het geeft eigenlijk ook niet als je geen verhalen kan vertellen als leiding. Want je mag zijn zoals je bent. Heb je in het team van de kindernevendienstleiding iemand uit het onderwijs, dan krijgen de kinderen toch regelmatig een verhaal verteld. Bovendien valt er veel te leren over verteltechnieken, stemgebruik enzovoorts. Dat is een gedachte die hoop geeft.
We gaan deze avond niet oefenen, dat vind ik zelf niet erg. Ik denk dat je voor dat onderwerp minstens een hele avond moet reserveren plus thuis oefenen.

Bekende verhalen

Gelukkig komt mijn favoriete onderwerp ook ter sprake: de verhalen die met een grote regelmaat terugkeren. Dat vind ik saai en sommige kinderen vinden dat ook. Ik mag de januaririedel noemen: doop van Johannes de doper gevolgd door de bruiloft in Kana. En de vijf broden en twee vissen roept een ander. Ja, dat is altijd prijs in de zomervakantie.
“Ken ik al!” krijgen mijn collega leidsters soms te horen aan het begin van de kindernevendienst. Tja, dan wordt het moeilijk om de kinderen toch te boeien.

Andersom

• De cursusleidster stelt voor om in dat geval andersom beginnen. Met de verwerking. Als je aan het bijbelverhaal niet meer toe komt, is dat niet zo heel erg. De kinderen kennen het toch al.
• Of laat ze platen van het verhaal op volgorde leggen. Ik denk meteen aan de Kees de Kort bijbel of aan de prentenbijbel van Marijke ten Cate.
• Verstop puzzelstukjes in de nevendienstruimte en laat de kinderen een puzzel van het bijbelverhaal maken
• En ja, het kerstverhaal is eigenlijk ook altijd hetzelfde. Die kindernevendienst zou je ook eens anders kunnen aanpakken. Bijvoorbeeld met kunst.

Als je deze dingen doet in relatie tot kernboodschap, is het voor de kinderen niet zo saai en heb jij toch maar weer dat overbekende verhaal behandeld.

Gebeden

Eerlijk gezegd, vind ik het vreemd dat het onderwerp gebeden een hoofdonderwerp is in deze cursus. Want niemand bidt eigenlijk tijdens de nevendienst. In de kerk wordt dan óók niet gebeden. Het is wel een goed onderwerp voor zondagschoolleiding of als je aan clubwerk doet. Een enkele keer is bidden weleens onderwerp van een nevendienst.
Ik laat dit onderwerp tot me spreken als ouder en opvoeder, niet als kindernevendienstleiding.

Voorbeeld
De timing van het onderwerp is wel heel goed, op de 3e avond. We kennen elkaar al een beetje en zo kan het gesprek persoonlijk worden.
Ik lees in de reader dat je als kindernevendienstleiding ook altijd een voorbeeld bent voor de kinderen. “Al vertel je nog zoveel bijbelverhalen, voorleven en beleven blijft daarom belangrijker.” Vertel de kinderen maar hoe jij zelf bidt, laat het zien en leer zo op welke manieren je allemaal kunt bidden.

Symbolen

Het onderwerp symbolen wordt kort aangestipt. Waarom ze zo belangrijk zijn, herinner ik me nog goed van Kuidersma’s workshop.

Contact met predikant

Als kindernevendienstleiding van onze gemeente vergaderen we regelmatig met elkaar. De predikant geeft dan een vooruitblik op de lezingen en vertelt wat haar aanspreekt en wat ze gaat uitdiepen voor de overdenkingen. Tijdens de voorbereiding voor een specifieke zondag hebben we ook nog contact. Juist in de voorbereidingsperiode komen bij mij vragen naar boven. Bovendien kunnen we zo ook afstemmen voor het moment met de kinderen voor in de kerk. Gastpredikanten proberen we telefonisch te spreken. Ik ben altijd erg blij met het contact met de predikant. Want ik ben natuurlijk niets meer en minder dan een leek, als het gaat om het uitleggen van bijbelverhalen.

Ieder voor zich
Van de cursisten leer ik dat er soms helemaal geen contact is met de predikant. Nooit. Soms schrijven ze op een briefje waar de nevendienst over gaat en dat kan de predikant dan lezen in de consistorie. Tjonge. Daar sta ik echt van te kijken.

Contact leiding onderling
Maar wie weet wat we van elkaar oppikken. Ik hoor ook instemmend gemompel als we vertellen over het schriftje waarin we opschrijven wat er tijdens de nevendienst gebeurd is. Eerlijk gezegd komt er bij ons aardig de klad in, de laatste tijd. Zou dat online beter werken? In Brummen communiceert de leiding onderling via een afgeschermd weblog.

Eindconclusie

De basiscursus kindernevendienst volgen wij in 3 avonden. Alle avonden krijgen we informatie die goed bruikbaar is als je kindernevendienst geeft. Bijvoorbeeld in de vorm van achtergrondinformatie voor een beter begrip van het cursusonderwerp. De cursusleidster zelf praktijkervaring. Daardoor kan ze extra suggesties doen. Haar praktijktips worden vaak aangevuld met voorbeelden van de medecursisten. Dat is bijzonder verrijkend.
Door haar aanpak, laat de cursusleidster de deelnemers in hun waarde. Ik krijg niet het gevoel dat ik het anders aan moet pakken. Maar als ik een verbetering wil, heb ik nu wel bouwstenen om daar aan te werken. De stof is toepasbaar, dat kon ik al uitproberen. Ik heb enorm genoten van de cursus.

Contact cursisten
Gaat het lukken om onderling contact te houden? Ik hoop het. Een aantal cursisten heeft naar dit blog gekeken maar niet gereageerd. Jammer genoeg kan ik niet naar de inspiratiebeurs, dat is natuurlijk ook een ontmoetingsplek voor kindernevendienstleiding. Wel ontdek ik www.protestantszeeland.nl.

Dit is de laatste bijdrage over de basiscursus kindernevendienst.
Meer informatie over basiscursus kindernevendienst. De cursus wordt gegeven door JOP.
Dl. 2: Methoden en programma
Dl. 1: Over het kind en het groepsgesprek

Read Full Post »