Een mooi voorbeeld van anders durven doen. De Fonteinkerk van de Protestantse Gemeente Amersfoort is overgestapt van kindernevendienst naar KIEM: geloof ervaren op allerlei manieren. KIEM staat voor Kerk In Elke Maat.
KIEM is ontstaan op initiatief van Erik Renkema. Hij is lid van deze gemeente én docent en onderzoeker levensbeschouwelijke educatie basisonderwijs bij de Hogeschool Windesheim en Protestantse Theologische Universiteit.
Kerk In Elke Maat wil kinderen de kans bieden om het geloof op verschillende manieren te ervaren. Daarnaast zorgt het activiteitenprogramma ook voor een verbinding tussen jong en oud. Het bestaat sinds 1 januari 2015.
Kerk In Elke Maat
Aanleiding
- Er is weinig leiding bij de kindernevendienst. Al het werk komt steeds op dezelfde schouders neer. Het wordt moeilijk om gemotiveerd te blijven.
- Deze vraag: Is het mogelijk om het geloof op verschillende manieren te ervaren?
- Kinderen komen soms niet helemaal tot hun recht. Je wil iets gaan doen met hun andere talenten. Vaardigheden die in de kindernevendienst niet worden aangesproken. Bijvoorbeeld, kan je God beleven door te dansen?
Over de Fonteinkerk
De Fonteinkerk is een veel kleurige PKN-kerk met een lage drempel. Men staat er open voor nieuwe ideeën. De plannen voor KIEM zijn besproken in het moderamen en tijdens een gemeente-ochtend.
Men begint de dienst altijd samen. Dan gaan de kinderen al snel naar hun eigen ruimte, nog vóór de votum en groet. Na de collecte komen ze terug.
Er zijn ook nog 4 a 5 kindervieringen per jaar. Eén ervan is de overstapdienst.
De Fonteinkerk biedt ook kindercatechese aan.
Tot dit jaar kwamen 8 tot 10 kinderen naar de nevendienst. Dat aantal is gegroeid naar zo’n 15 kinderen. Dat nieuwe gezinnen zich aangetrokken voelen tot deze gemeente komt ook door het kinderprogramma.
Het blijkt dat er nu wel een redelijk vaste groep kinderen naar KIEM komt. Met een vrij grote regelmaat.
Ook bij KIEM zijn er kinderen van 4 én van 12 jaar in één groep. Bij de invulling van de activiteit probeert men daar rekening mee te houden.
KIEM : bijbelse thema’s centraal
Met de inhoud van het programma hoopt men kinderen een andere geloofservaring te bieden. Op een andere manier een bijbels thema laten ervaren. Anders in deze zin: niet door naar een verhaal te luisteren of een tekening te maken. Komt een bijbels thema anders binnen als je danst, mediteert, muziek maakt of het uitspeelt? Men hoopt dat de kinderen bijbelse thema’s gaan ervaren, dat ze deze op de huid voelen.
Geloof ervaren door te mediteren
Meervoudige intelligentie
Er is geen rooster, geen methode, zelfs geen verhaal dat per sé die zondag verteld moet worden. Men maakt zelf de programmering voor de zondagen.
Het leren van een bijbelverhaal staat dus niet centraal. Wel een meerzijdige beleving van het thema. Men probeert de meervoudige intelligentie van de kinderen aan te spreken.
Een voorbeeld. Het jaarthema van de kerk voor 2015/2016 is liefde. Dan kan Dans!kerk als opdracht krijgen: kan je in 50 minuten met kinderen van 4 tot 12 jaar dansen rond het thema liefde?
Organisatie KIEM
Aan het coördinerend team nemen deel: de predikant, 4 andere leden en Erik Renkema. Samen maken zij een halfjaar rooster.
Het voorbereidingsteam werkt per zondag de details van de activiteit uit: de KIEM-leiding. Deze mensen vormden vroeger de kindernevendienstleiding.
Verbinding met volwassenen
De KIEM-leiding nodigt voor de begeleiding van de activiteiten verschillende gemeenteleden uit. Het aanwezige talent van de volwassenen in de gemeente wordt zo ingezet ten bate van de kinderen. Zo inspireren volwassenen de kinderen en andersom. De generaties verbinden zich aan elkaar. Als er geen specialist in huis is, dan worden externe professionals ingehuurd. KIEM heeft een ruimer budget dan de meeste kindernevendiensten.
Ook in de kindervieringen zijn er volop ontmoetingen met volwassenen. De diensten worden voorbereid door de KIEM-leiding en de kinderen.
Vragen
Natuurlijk wordt onderling veel gepraat en van gedachten gewisseld. Zowel in het coördinatieteam als in het voorbereidingsteam.
- Doen we er goed aan om de kinderen heel snel naar hun eigen ruimte te laten gaan?
- Komt ons programma echt tegemoet aan verschillende vaardigheden van kinderen?
- Het bijbelverhaal is geen uitgangspunt meer. Dat is erg wennen en geeft stof tot overdenken.
- Welke relatie heeft elk zondags thema met de bijbelse traditie?
- Wat is de positie van de basiscatechese ten op zichte van KIEM? Renkema wil graag een eigen profiel geven aan de kindercatechese.
Voorbeeld programma
Voorbeeld programma in december: dromen van vroeger
- Zondag
Janny van de Molen schrijft boeken over Anne Frank, voor kinderen.
Zij vertelt welke dromen Anne Frank had. - Zondag
Een volgende zondag komen senioren vertellen over hun dromen, die zij ooit voor hun leven gehad hebben. En natuurlijk kunnen zij de kinderen vragen naar hun dromen. - Zondag
De 3e zondag in deze reeks wordt door een gemeentelid verzorgd. Hij is deskundig als verhalenverteller. Hij vertelt het verhaal van Jozef die in een droom hoort dat hij bij Maria moet blijven.
Tijdens een workshop dichten maakt een kind van 8 jaar dit gedicht: geluk
Wensen
Tot slot vraag ik Erik Renkema of hij nog wensen voor de toekomst heeft.
- Eigen profiel voor kindercatechese
- Meer jonge ouders om het KIEM team te versterken. De groep is nog steeds vrij klein.
- Dat andere gemeentes zich laten inspireren door KIEM.
Kijk aan dat laatste kan ik een bijdrage aan leveren. Bij deze, Andrea.
Meer informatie over KIEM
Deze blogtekst kwam tot stand dankzij de medewerking van Erik Renkema.
Contactgegevens: e[punt]renkema[at]planet[punt]nl
Beleidsplan Fonteinkerk.
Flyer halfjaar programma KIEM 2015.
Artikel op JOP.nl: kindernevendienst, verrassend anders
Overige bronnen blogtekst KIEM
Website Dans!kerk.
Blogtekst van een kindernevendienst waar aanspraak is gedaan op meervoudige intelligentie in de vorm van toneelspelen.
Bron foto1: KIEM website Fonteinkerk
foto2: Pixabay
foto3: Erik Renkema
Tot slot dank aan Nelleke Plomp van JOPpkn, die Erik en mij met elkaar in contact bracht.
Kindernevendienst weblog 