Samen met christelijke recreatiewerkers ontdekken hoe je bijbelverhalen kunt vertellen

Wij vinden het leuk om wat handvatten te krijgen over de verschillende manieren waarop je bijbelverhalen kunt uitspelen. De vraag komt van teamleden van de Boshut Zoutelande. Daar vindt in de zomervakantie christelijk recreatiewerk plaats namens een aantal Walcherse PKN-gemeenten.

Vertellers

De vraag wordt gesteld aan iemand die zijn sporen verdiend heeft in het clubwerk en kampwerk. Tegenwoordig is hij actief als jeugdcoördinator en musicalregisseur.
En aan mij. We hoeven geen van beiden lang na te denken. Gaat het lukken om een gedeelte van het trainingsweekend voor de teamleden zinvol in te vullen? Het moet ook nog een vorm van teambuilding zijn. We krijgen maximaal 2,5 uur, inclusief 2 pauzes. We maken een opzet waarvan we hopen dat die aan de verwachtingen voldoet. We nemen nog een extra toneelspeelster mee en komen met zijn drieën.

Het doe-maar-mee-verhaal wordt uitgelegd

Inhoud programma

• Godly play
• doe-maar-mee-verhaal (Bob Hartman)
• pauze
• musical
• toneelspelen met de kinderen
• waar zie jij mogelijkheden?

1. Godly play

De jongeren blijven graag buiten, kan dat wat jullie betreft? Bij de voorbereiding hebben we net bedacht dat onze workshop het beste binnen kan plaatsvinden. Buiten kan je weleens afgeleid worden. Bijvoorbeeld door luidruchtige eenden.

Wat valt op

Vooruit we proberen het gewoon buiten. Na een handdruk en de vraag of ze klaar zijn voor het verhaal, begin ik. Van te voren leg ik niks uit over de achtergronden van godly play. Ik vraag alleen of ze opmerkzaam willen zijn: wat valt je op? Ik vertel het verhaal van de uittocht uit Egypte.

Participeren

Wat vinden jullie hiervan? Wat fijn dat er meteen serieus en openhartig gereageerd wordt. En dat blijft de hele middag zo, de jongeren doen goed mee. Daardoor maken zij de middag tot een succes.

Wisselende reacties

De reacties zijn wisselend. De een wordt helemaal het verhaal ingezogen. De ander is hoogst verbaasd te merken dat je de kinderen niet aankijkt, je geen gekke stemmetjes gebruikt maar rustig vertelt, ook nog eens met pauzes tussen sommige zinnen.
Deze manier is zo anders dan anders. Men kan zich ook voorstellen dat deze prikkel-arme vertelmanier voor sommige kinderen heel erg geschikt is.

Prikkelarm

Een van de aanwezigen vertelt haar over ervaring met een druk kind. Hij is ook een keer bij een godly playvertelling. Het kind is helemaal geboeid door het verhaal en dan absoluut niet druk.

2. Doe-maar-mee-verhaal

Elke keer als de naam Zacheüs wordt voorgelezen fluister bij je buurman in het oor: hij vraagt te veel en houdt dat voor zichzelf. En elke keer als er in het verhaal gejuicht wordt, steek je je armen omhoog.
Dat is een vrolijke bedoening als je zo meedoet in een verhaal. Het blijft nog wel overzichtelijk want iedereen blijft op zijn plaats zitten.
Als luisteraar ben je wel gespitst op de signaalwoorden. Je let wat minder op de rest van het verhaal. Is deze vertelmanier het meest geschikt voor de overbekende verhalen die zo toch aantrekkelijk worden? En minder geschikt voor de verhalen die je als het ware moet proeven, waarover je moet nadenken bij jezelf?

Meedoen

De teamleden gaan nu zelf aan de slag. Ze krijgen kopieën uit de Vertelbijbel van Bob Hartman. En zonder dat zij de vertelsuggesties van Hartman kennen, kiezen ze allemaal de aanpak die Bob voorstelt. En zo roepen we met elkaar : komt voor elkaar, meneer. Ik geniet van deze goede vertellers. Voor de pauze hebben we al 5 bijbelverhalen gehoord.

Attribuut dat je kan gebruiken om het verhaal van de onrechtvaardige rechter uit te spelen

3. Musical

Eén van de aanwezigen kent het concept van de Vliegende Speeldoos. Ze is er net zo enthousiast over als wij. We hebben helaas geen musicalscenario met deze ingrediënten:

• stuk tekst met humor en geloof,
• solo rol voor een paar kinderen,
• lied zingen voor alle kinderen,
• knutselen van de kostuums of attributen.

Improviseren

Daarom lees ik het verhaal van de weduwe van Sarefat voor. Ondertussen wordt het verhaal als pantomime uitgespeeld. Na een teken wordt het nummer gestart: Er is genoeg. Wij hebben de CD van de samenleesbijbel meegenomen. Het duurt best lang eer ik in de gaten krijg dat we naar het verkeerde nummer aan het luisteren zijn. Eén van de teamleden reageert ad rem: het blijft mensenwerk. En je moet natuurlijk zorgvuldig zijn in je voorbereidingen. Dit is een verkeerd voorbeeld.
Van de weersomstuit vertel ik het verhaal van de missende index op die CD maar half. Er is geen index waar je ziet bij welk bijbelgedeelte welk lied hoort. Dat overzicht heeft de uitgever van de samenleesbijbel later op haar website gepubliceerd.

Leren

Vanaf dit punt krijg ik het steeds sterker het gevoel dat ik wil leren van de teamleden. Want wat hebben zij al veel ervaring.

Als je met zijn allen in een kring loopt, kan je de muren van de stad Jericho verbeelden.

4. Toneelspelen met de kinderen

Als voorbeeld werken spelen we het verhaal van de onrechtvaardige rechter uit. Wat krachtig om die herhaling te zien.
Bij deze manier vertel je het verhaal 2 keer. Eerst om het geheel te horen. Daarna rollen verdelen. En nog een keer opdat de kinderen op hun eigen rol kunnen letten. Dan ga je spelen.
Als de teamleden zelf aan de slag mogen gaan, duiken ze weer enthousiast op de verhalen. Ik krijg een flesje bier in mijn handen gedrukt en zit links en recht tussen de ballonnen. Ik voel ik me dan een echte feestganger en uitgenodigd op het grote feest. Ze maken er echt wat van.

Klaar

De 2,5 uur zijn voorbij. De 2e pauze schiet er bij in. En echt napraten doen we ook niet meer over deze toneelvorm. Een uurtje vrije tijd lokt. Maar de kinderwerkers geven aan dat het een zinvolle middag geweest is.

Doorgeef kado

Als dank voor onze medewerking mag ik een kado aannemen. Om het direct daarna door te geven aan een van de teamleden. Want wij hebben geen kado voor onszelf gevraagd maar om een investering voor de teamleden: een samenleesbijbel. Ik heb alle vertrouwen in deze jonge mensen die kinderen willen vermaken én bijbelverhalen willen vertellen, Andrea.

Is dit alles?

Is dit nou alles wat er te vertellen is over bijbelverhalen? Nee, we hebben het nog niet gehad over prentenboeken en audio visuele middelen en computers en spiegelverhalen en …

Meer informatie

Bron foto: eigen collectie Andrea
Naar Boshut Zoutelande
Meer lezen over godly play.
Meer lezen over het doe-maar-mee-verhaal.
Meer lezen over de Vliegende Speeldoos.
Meer lezen over toneelspelen.
Wij gebruikten de Vertelbijbel / Bob Hartman.

Read Full Post »

Dat klopt niet, in de bijbel staat het anders

Hij slaat iets over, zegt de 8-jarige jongen. Dat heeft hij goed gemerkt. Ik lees zijn lievelingsverhaal voor uit de vertelbijbel van Bob Hartman: de ark van Noach.

In deze vertelling wast het water nadrukkelijk. En het wast schoon. Maar Hartman laat de raaf weg uit dit verhaal. En de duif komt niet 2 x teruggevlogen. De jongen vindt het maar zozo.

Vertelbijbel Bob Hartman, met verhalen die niet kloppen volgens een 8 jarige luisteraar

Enthousiast

Eerder heb ik verteld hoe het was bij de conferentie rondom het Kind. Dat ik enthousiast ben geraakt over de manier waarom Bob Hartman verhalen dicht bij kinderen en grote mensen brengt.

Geboeid

Toch zie ik de jongen even later in diezelfde kinderbijbel bladeren. Ik ga erbij zitten. Thuis zijn zij bij de Koningen van Israël. Ze lezen over koning Achab. Dat verhaal gaat de jongen opzoeken. Hij bladert van achter naar voren.

Andere titel

Hij merkt dat niet alle bijbelverhalen in het boek staan. Een verdrietige geschiedenis leest hij hardop. In de bijbel staat: de Hof van Eden, zegt de jongen.
Aan de toon van zijn stem hoor ik dat hij het niet goed vindt. Ik vraag of het bijbelverhaal van Adam en Eva geen verdrietig verhaal is. Ja, dat klopt wel.
Nou, door het verhaal zo te noemen wil de schrijver van de kinderbijbel juist daar de nadruk op leggen.

Opdat wij onthouden

Ik vertel verder. Dat Hartman graag wil dat kinderen een bijbelverhaal onthouden. En dat hij ze daarom een bijzondere manier vertelt. Expres dus.
Ik doe voor hoe wij brood moesten eten. En ik heb dat al vaak doorverteld. [Hoop er nog een blogtekst aan te wijden] Verhalen verder vertellen is precies wat we moeten doen met het goede nieuws uit de bijbel.

Paasverhaal Wildsmith

Wat zou deze kritische jongeman vinden van het paasverhaal / Wildsmith?
In 1e instantie vindt hij de tekentechniek niet mooi. Ook duurt het wel even eer hij in de gaten heeft wat je op elke bladzijde terugvindt (de ezel). De plaat van Jezus voor Pilatus boeit hem. Hij wil meer uitleg. Wat is nou precies de rol van Pilatus’ in het geheel?

Minder eng

Wat is dat nou weer. Bij de plaat waar Jezus aan het kruis hangt, zie je fel gekleurde wezens in de lucht. Hij bedenkt zelf dat dat best engelen zouden kunnen zijn. Maar dat hoort toch helemaal niet?
Ik vraag hem hoe de kruisiging bij hem overkomt nu er van die mooi gekleurde wezens zijn. Maken die de plaat enger of een beetje minder eng. Dat laatste. Wat er gebeurd is, blijft erg. Misschien is het nu toch een beetje makkelijker om naar de plaat te kijken, suggereer ik. Ik krijg de indruk dat hij daar mee instemt.

Leeg graf

En dan is er één plaat waar je Jezus niet ziet. Hij heeft nog niet precies in de gaten hoe dat komt. Na Pasen is dat wel anders vermoed ik.

Samen bespreken

Wat een voorrecht om zo met een jong mens te praten over het vertellen van bijbelverhalen, om samen te kijken naar afbeeldingen.
Hij wéét waar de verhalenverteller afwijkt. Hij ziet waar de kunstenaar accenten legt. Als ik voorzichtig vertel waarom ik denk dat het zo gebeurt heeft hij er wel begrip voor. Maar mijn enthousiasme deelt hij niet, Andrea.

Heb jij ook opmerkzame kinderen in jouw groep?
Hoe neem jij dat mee in de aanpak van een bijbelvertelling?

Meer informatie

• Conferentie Rondom Het Kind
• Boek Vertelbijbel / Bob Hartman vind het boek in een bibliotheek
• Prentenboek Het paasverhaal / Wildsmith vind het boek in een bibliotheek, of bekijk dit weblog over het boek

Read Full Post »

Bijbelverhalen vertellen: zoek naar het wauw-effect

Bob Hartman is een boeiende verhalenverteller. Dat merk je direct als je hem hoort en bezig ziet. Hij wil zijn vaardigheden graag delen. Op de conferentie rondom het kind vertelt hij hoe je een bijbelverhaal kan vertellen aan kinderen.

Mensen vormen de muur van Jericho
Wij hebben allemaal een rol in het bijbelverhaal

Hoe vertel je een bijbelverhaal?

• Ga op zoek naar het wauw-effect van het bijbelverhaal.
• Lees de bijbel

Kort gezegd is dat alles, houdt hij ons voor.

1. Breng de karakters in het verhaal tot leven

Dat betekent dus dat je de bijbel goed moet lezen. En herlezen. Pluis uit hoe de karakters in elkaar zitten. En misschien kom jij ook tot de ontdekking dat Jona geweldig goed kan mopperen en tegensputteren. Dan weet je hoe je Jona neer kunt zetten.

2. Bekijk de setting van het verhaal

Waar speelt het verhaal zich af?
Geef toe, je ziet niet vaak een biezen mandje in een rivier waarin een jongetje te vondeling is gelegd.
Dat water kan je een rol laten spelen in het verhaal.

3. Wat is het probleem van het verhaal

Wat houd je aan het lezen? Waarom wil je het einde weten? Bij de film jurassic park wil je weten wie wordt opgegeten en wie niet. Ontdek waardoor je geboeid blijft in het bijbelverhaal van jouw keuze.

Eén verhaal met verschillende problemen

Soms heb je een verhaal verschillende problemen. Zoals het verhaal van de verloren zoon. Of is het het verhaal van de wachtende vader? Of de jaloerse broer?

Kies één probleem

Kies één probleem, één kern en vertel dat in jouw verhaal.
Laat je keuze afhangen van

• wat je zelf wil vertellen
• wat jouw publiek nodig heeft
• het rooster dat je volgt
• de leeftijd van de kinderen

Het probleem is de leidraad voor het verhaal.

Beeldspraak

Kleine kinderen begrijpen nog geen beeldpraak. Bied dan een ander verhaal aan, waarin hetzelfde probleem voorkomt. Gebruik geen figuurlijke taal.

Wat als je kinderen van 4 en 12 jaar in je groep hebt?

• Vertel het verhaal met veel actie
• Bereken de gemiddelde leeftijd van de groep
• Vertel je verhaal net boven die gemiddelde leeftijd.

De actie maakt het verhaal leuk voor de jongsten.
Zij kunnen reiken naar het moeilijker verhaal.
De ouderen horen een verhaal onder hun niveau.
Maar in de verwerking kan je hen extra verdiepende vragen stellen.

Meer informatie

Zo stuurt Hartman ons de wereld in: go tell some stories,
Andrea.

Bob Hartman heeft veel boeken geschreven. Zoals: Iedereen kan een verhaal vertellen : tips en praktijkvoorbeelden van een professionele verhalen verteller / Bob Hartman. Vind dit boek in een bibliotheek.
Zie ook blogtekst over vertelmethoden: over een verloren schaap en een gevonden boek.

Over Rondom het kind.
Meer blogteksten naar aanleiding van Rondomhetkind:

• Spiegelverhalen
• Een kerkdienst geschikt voor alle leeftijden

Read Full Post »

Over wielen en uitvinden

Waarom zou je het wiel opnieuw uitvinden?
Ik heb geen idee hoeveel kerken er zijn in Nederland. Noch weet ik hoeveel vrijwilligers er per week een kindernevendienst uit Kind op Zondag voorbereiden.

Zaterdag
Aan de gebruikscijfers van dit weblog kan ik wel zien dat men op zaterdag het meest op kindernevendienst.wordpress.com terechtkomt. De bescheiden pieken in het blogbezoek kwamen voor op de zaterdag voorafgaand aan het beschreven onderwerp. Best logisch natuurlijk.

Kleurplaten
Er wordt ook veel gezocht naar kleurplaten heb ik gemerkt. Omdat deze vaak in databases opgenomen zijn kan zoekmachine google ze (nog) niet altijd vinden. De laatste tijd probeer ik een tekst ook af te sluiten met een verwijzing naar een bijbehorende kleurplaat. Daar wordt op bescheiden schaal best gebruik van gemaakt. Dat ga ik proberen vol te houden.

Spiegelverhalen
Er is ook veel vraag naar spiegelverhalen. Dat leid ik af uit de gebruikte woorden waarmee jullie op dit blog terecht komen. Daarom wil ik proberen om een overzicht van sleutelverhalen te maken.

Nuenen
De kindernevendienst van de Protestantse Gemeente Nuenen heeft veel informatie online staan. Je kunt er vinden welke bijbelverhalen staan in het boek:

• Het land onder de regenboog / Nico ter Linden
• Als er een God is / Karel Eykman
• De profeet in de vis / Nico ter Linden
• Koning op een ezel / Nico ter Linden
• En dat is zeven / Karel Deurloo

Bijvoorbeeld in het boek Als er een God is, staat een navertelling van Mattheüs 21:1-11 De ezel met Palmpasen.

Methoden
Op 3 november 2007 was er een workshop methoden Kindernevendienst (pdf-document, 683 Kb), vind ik op dezelfde Nuenense website. Annemieke van der Veen geeft een aanzet tot het vergelijken van Bonnefooi, Kind op Zondag en Vertel het maar. Als je binnenkort moet kiezen, of je wil veranderen kan je het artikel eens lezen.

We delen de bijbelverhalen, waarom niet de weg ernaartoe?

Read Full Post »